یادداشت:
یلدا و نور قرآن؛ شب پیوند دلها با رحمت الهی
بلندترین شب سال فرصتی است برای بازاندیشی در زندگی، تقویت پیوندهای خانوادگی و تجربه انس با نور قرآن. شب یلدا، با تلفیق سنت ایرانی و آموزههای دینی، پلی است میان فرهنگ و معنویت که دلها را روشن و انسان را برای استقبال از ماه رجب و مسیر سهماهه نورانی آماده میکند.
در بلندترین شب سال، وقتی تاریکی بر زمین گسترده میشود و خیابانها و خانهها در سایههای شب فرو میروند، دلها به نوری دیگر نیاز دارد؛ نوری که از جنس وحی و کلام خداست. یلدا، این شب دیرپای فرهنگ ایرانی نمادی است از پیوند نور و تاریکی، گذر زمان، تامل در زندگی، و فرصتی برای بازگشت به خانواده، مهربانی و ارزشهای انسانی و معنوی.
یلدا، کهنترین جشن ایرانیان، ریشه در نجوم و تقویم باستانی دارد. این شب طولانیترین شب سال است و ایرانیان باستان باور داشتند که با گذر آن، روزها بلندتر و روشنایی غالب میشود. جشن شب چله، علاوه بر ریشههای نجومی، دارای بار معنایی عمیق است؛ خانوادهها گرد هم میآیند، بزرگترها قصهها و حکمتها را برای نسل جوان بازگو میکنند و انتقال میراث فرهنگی و اخلاقی از نسلی به نسل دیگر صورت میگیرد.
در آیینهای سنتی، آجیل و میوههای تازه و خشک، به ویژه هندوانه و انار، که نماد حیات و برکت هستند، در سفرهها جای میگیرند. هندوانه با رنگ سرخ خود، یادآور خون زندگی و شور هستی است و انار با دانههای پرشمار، نمادی از امید، زندگی و برکت. این خوراکیها نه تنها لذت ظاهری به شب میبخشند، بلکه به انسان یادآوری میکنند که زندگی با تمام پیچیدگیها و سختیهایش، میتواند شیرین و پربرکت باشد.
یلدا، علاوه بر بعد فرهنگی، پیامی اجتماعی نیز دارد. این شب، یادآور اهمیت همبستگی خانواده، احترام به بزرگترها، مهربانی به کودکان، و ایجاد فضایی برای گفتوگو و مشورت میان اعضای خانواده است. در این معنا، یلدا به نوعی مدرسه زندگی و اخلاق برای نسلهای جدید است.
یلدا و انس با نور قرآن
وقتی یلدا با نور قرآن همراه شود، معنای تازهای پیدا میکند. قرآن، کتاب هدایت و آرامش دلها، در بلندترین شب سال چراغی است که مسیر انسان را روشن میکند. اهل ایمان در این شب، فرصتی برای بازخوانی آیات الهی مییابند؛ آیات صبر، شکر، رحمت و امید. همانگونه که در سوره اسراء آمده است: «وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ آیتَیْنِ»، شب نیز خود آیتی از آیات خداوند است. این آیه یادآوری میکند که تاریکی، زمینهای برای تأمل، انس با قرآن و تقویت پیوند با حق است.
جلسههای خانوادگی در شب یلدا با قرائت قرآن آغاز میشود. صدای دلنشین تلاوت، فضای خانه را پر از سکون و معنویت میکند. کودکان با دقت گوش میدهند، بزرگترها آیات را معنا میکنند و هر کدام به سهم خود درک تازهای از زندگی پیدا میکنند. انس با قرآن، تجربهای روحانی و آموزشی است که نسلها را با میراث دینی و فرهنگیشان پیوند میدهد و یادآور میشود که زندگی با نور هدایت خداوند روشن خواهد شد.
علاوه بر تلاوت، تدبر در آیات و یادآوری مفاهیم اخلاقی و اجتماعی قرآن در این شب اهمیت ویژهای دارد. آیات مربوط به صبر، بردباری، شکرگزاری، محبت به والدین و مهربانی با اطرافیان، به صورت عملی در فضای خانواده جلوه میکند. این تداخل آموزههای دینی و آداب فرهنگی، یلدا را از یک مناسبت تاریخی به یک تجربه معنوی و اخلاقی تبدیل میکند.
ماه رجب؛ آستانهای برای نور و رحمت
به موازات شب یلدا، آستانه فصل معنوی دیگری نیز فرامیرسد: ماه رجب. رجب، نخستین ماه از سهماهه نورانی رجب، شعبان و رمضان است و در آن، درهای رحمت الهی گشوده میشود. اهل بیت(ع) از این ماه به عنوان فرصتی برای استغفار، تقویت تقوا، و آمادهسازی دل برای بهار معنوی یاد کردهاند. امام صادق(ع) رجب را چنین وصف میکنند: «رجب نام رودى است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرینتر.» این تعبیر، حس امید و شوق به قرب الهی را در دلها زنده میکند و نشان میدهد که حتی زمان و ماه نیز میتوانند حامل پیامهای معنوی باشند.
ماه رجب فرصتی برای بازنگری در ارتباطات اجتماعی و خانوادگی نیز فراهم میکند. دعا، استغفار، و نیایش، فضایی برای بازسازی روحی و اخلاقی ایجاد میکند و زمینه را برای ورود به ماه رمضان و عبادات پرثمر آن فراهم میآورد. این پیوند معنوی با یلدا، انسان را از تاریکی طولانیترین شب به نور الهی و آمادگی معنوی برای سال جدید هدایت میکند.
پیوند آیین ملی و آموزههای دینی
اتحادیه مؤسسات و تشکلهای قرآن و عترت استان البرز، یلدا را فرصتی برای ترویج فرهنگ قرآنی و انس خانوادگی با کلام وحی میداند. این نگاه، تلفیقی است از میراث فرهنگی و آموزههای دینی: خانوادهها گرد هم میآیند، قرآن تلاوت میشود، قصهها و حکمتها منتقل میشوند، و دلها در نور معنویت روشن میگردند.
این ترکیب، پیام اجتماعی و اخلاقی نیز دارد. مهربانی، صبر، همدلی، و مراقبت از خانواده و همسایگان، از جمله آموزههای مهمی است که در این شبها به وضوح خود را نشان میدهد. در دنیای امروز که ارتباطات سطحی و فناوری محور غالب شده است، چنین فرصتی برای بازگشت به ریشهها و ارزشهای انسانی و اخلاقی بسیار اهمیت دارد.
یلدا و رجب، ترکیبی از تجربه فردی و جمعی را ارائه میکنند. در سطح فردی، فرصتی برای تامل، دعا، و بازنگری در زندگی فراهم میشود. در سطح جمعی، خانوادهها، دوستان و جامعه، فرصتی برای پیوند، محبت و مراقبت از یکدیگر پیدا میکنند. این تجربهها، فرهنگی و اخلاقی، زمینهساز جامعهای است که در آن همدلی و همبستگی بیش از هر زمان دیگری ارزشمند است.
باشد که در این شب بلند یلدا، دلهایمان با نور قرآن روشن شود و با طلوع ماه رجب، نیتهایمان برای تقرب به خدا پاک گردد. زبانهایمان به شکر جاری، خانههایمان به مهر و معنا آراسته، و دلهایمان پر از صلح، امید و آرامش شود.
جواد خلج، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکلهای قرآن و عترت استان البرز
انتهای پیام 
