مهاجرت نخبگان تهدیدی جدی برای آینده اقتصادی کشور است

به گزارش  ایکنا از البرز، پرهام رضایی، رئیس اتاق بازرگانی البرز، روز چهارشنبه، 24 بهمن‌ماه در مراسم اختتامیه چهارمین دوره جشنواره ملی امیرکبیر که با حضور مقامات ملی و استانی برگزار شد، به‌طور جدی هشدار داد که مهاجرت نخبگان از کشور تهدیدی جدی برای آینده اقتصادی ایران محسوب می‌شود. 

وی افزود: شرایط نامساعد اقتصادی، نبود فضای مناسب کسب‌وکار و عدم وجود سیاست‌های حمایتی کارآمد، دلایل اصلی این روند بوده و اصلاحات فوری در سیاست‌ها برای جلوگیری از خروج مغزهای متفکر و نخبگان علمی کشور ضروری است.

رضایی تأکید کرد: با توجه به وضعیت کنونی اقتصادی کشور، دولت باید به سرعت و با شفافیت، ساختارهای اقتصادی را اصلاح کرده و محیطی مناسب برای فعالان علمی و اقتصادی کشور ایجاد کند.

 وی با اشاره به وضعیت نامطلوب موجود، گفت: اگر روند مهاجرت نخبگان ادامه یابد، نه تنها فرصت‌های اقتصادی عظیمی از دست خواهد رفت بلکه کشور از منظر رقابتی در سطح جهانی نیز دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیری خواهد شد.

چالش‌های ساختاری در فضای کسب‌وکار و ضعف حمایت از نخبگان

رئیس اتاق بازرگانی البرز بیان کرد: در شرایط کنونی، بسیاری از نخبگان و متخصصان ایرانی به دلیل فقدان فرصت‌های مناسب شغلی، عدم حمایت کافی از تحقیقات علمی و نبود تسهیلات کافی برای ورود به بازار کار، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. این معضل به شکل قابل توجهی در حال گسترش است و اگر اقدامی جدی برای حل آن صورت نگیرد، می‌تواند به تهدیدی جدی برای آینده اقتصادی کشور تبدیل شود.

رضایی به عدم هماهنگی میان نهادهای دولتی و بخش‌های خصوصی در زمینه حمایت از پژوهش‌ها و فناوری‌های نوین اشاره کرد و افزود: در بسیاری از کشورهای پیشرفته، دولت‌ها با استفاده از ابزارهای حمایتی نظیر بورس‌های نخبگان، تسهیلات مالی برای تحقیقات علمی و ایجاد ارتباطات مؤثر میان صنعت و دانشگاه‌ها، توانسته‌اند به حمایت از نخبگان و هدایت استعدادهای علمی در مسیر توسعه اقتصادی خود بپردازند. اما در ایران این روند همچنان با موانع مختلف اداری، ساختاری و اقتصادی مواجه است.

تأثیر کمبود تعامل صنعت و دانشگاه بر توسعه کشور

وی در ادامه بر لزوم تقویت ارتباط میان صنعت و دانشگاه تأکید کرد و گفت: یک چالش اساسی که در حال حاضر کشور با آن مواجه است، شکاف عمیق بین دانشگاه‌ها و صنایع است. تحقیقات علمی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، اغلب به جای آنکه به حل مشکلات صنایع و تولیدات ملی کمک کنند، در چارچوب‌های آکادمیک باقی می‌مانند. این مسئله موجب می‌شود که به رغم وجود استعدادهای علمی بسیار، صنایع کشور نتوانند از پتانسیل‌های علمی به نحو مؤثر استفاده کنند.

رئیس اتاق بازرگانی البرز با بیان اینکه بسیاری از صنایع کشور به جای تکیه بر دانش و فناوری‌های داخلی، مجبور به واردات فناوری از خارج هستند، افزود: این وابستگی به واردات نه تنها منابع ارزی کشور را به شدت تحت فشار قرار داده بلکه مانع رشد پایدار اقتصادی در درازمدت نیز می‌شود. برای رفع این مشکل، باید فرآیندهای انتقال دانش از دانشگاه‌ها به صنایع تسهیل شود.

تأکید بر اصلاحات کلان در سیاست‌های اقتصادی و حمایتی

رضایی با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در خصوص حفظ نخبگان و اهمیت حمایت از آنها در داخل کشور، اظهارکرد: با وجود تأکیدات متعدد رهبری، همچنان شاهد مهاجرت گسترده نخبگان هستیم. این مسئله نشان‌دهنده آن است که سیاست‌های حمایتی و اجرایی کشور در این زمینه به درستی عمل نکرده‌اند. اگر این روند ادامه یابد، نه تنها از دست دادن نخبگان علمی، بلکه کاهش توان رقابتی کشور در عرصه جهانی نیز به وضوح مشاهده خواهد شد.

وی افزود: برای مقابله با این چالش‌ها، باید سیاست‌های اقتصادی کشور به گونه‌ای اصلاح شود که نه تنها محیط کسب‌وکار بهبود یابد، بلکه فضا برای پژوهشگران و نخبگان علمی فراهم شود تا از ظرفیت‌های کشور استفاده کنند. برای نمونه باید تسهیلات مالی برای پروژه‌های تحقیقاتی نوآورانه و همچنین حمایت‌های قانونی برای حفظ و توسعه توانمندی‌های علمی کشور فراهم شود.

البرز به‌عنوان مدل موفق حمایت از نخبگان و پژوهشگران

رئیس اتاق بازرگانی البرز در ادامه، استان البرز را به عنوان یکی از نقاط برجسته کشور در زمینه حمایت از نخبگان و پژوهشگران معرفی کرد و گفت: استان البرز با داشتن پارک علم و فناوری و صندوق پژوهش و نوآوری، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای حمایت از نخبگان دارد. این استان می‌تواند به الگویی موفق برای سایر استان‌ها و حتی کشور تبدیل شود. به همین دلیل، انتظار می‌رود که دولت با توجه ویژه به این استان، از ظرفیت‌های آن برای حمایت از نخبگان بهره‌برداری بیشتری داشته باشد.

رضایی در این راستا به ضرورت حمایت‌های دولتی از طرح‌های بورسیه نخبگان اشاره کرد و گفت: طرح‌های بورسیه برای نخبگان نه تنها به تأمین مالی پروژه‌های علمی کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود که این استعدادها وارد چرخه تولید و صنعت شده و نتایج تحقیقات علمی به صورت عملی و ملموس در صنایع مختلف کشور به کار گرفته شود.

وی در پایان ضمن قدردانی از تلاش‌های برگزارکنندگان چهارمین دوره جشنواره ملی امیرکبیر، از مشارکت فعالان علمی، صنعتی و دانشگاهی در این رویداد ملی قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که این جشنواره بتواند زمینه‌ساز تحقق همکاری‌های مؤثرتر میان صنعت و دانشگاه، و در نتیجه پیشرفت‌های بیشتر در عرصه‌های علمی، صنعتی و اقتصادی کشور باشد.