محمد خانی، قاری و حافظ توانمند قرآن کریم، بهعنوان نفر اول رشته ترتیل در مرحله استانی سیامین دوره مسابقات قرآن و عترت بسیج، توانست در میان رقبای خود بدرخشد و اثبات کند که تلاوت قرآن تنها یک مهارت فنی نیست، بلکه نیازمند بصیرت، درک عمیق و ارادهای استوار برای نزدیک شدن به معانی آن است. این موفقیت نه تنها نشاندهنده سالها تلاش و تمرین است، بلکه گویای عشق و علاقهای عمیق به قرآن است که در دل هر آیهاش تجلی مییابد. در این گفتوگو این فعال قرآنی از مسیر دشوار اما پرفراز و نشیب خود در دنیای قرآن و همچنین چالشهایی که در راه ترویج فرهنگ قرآن در جامعه با آن مواجه هستیم، صحبت میکند.
من از 9 سالگی فعالیتهای قرآنی خود را آغاز کردم. ابتدا با حضور در جلسات قرآنی با این کتاب الهی آشنا شدم و از همان زمان به تلاوت و حفظ قرآن علاقهمند شدم.
بله، قطعا خانواده و بهویژه دایی بزرگوارم که خود از مداحان اهلبیت (ع) هستند، نقش بسیار مهمی در ورود من به این فضا داشتند. ایشان با علاقه و جدیت مرا به سمت قرآن هدایت کردند. این همراهی خانواده باعث شد که من از همان ابتدا به قرآن علاقهمند شوم و در این مسیر گام بردارم.
یکی از مهمترین مسابقات، مسابقات قرآنی بسیج بود که در آن موفق شدم رتبه اول را در رشته قرائت ترتیل کسب کنم. همچنین در مسابقات سراسری و دیگر دورههای قرآنی نیز رتبههای خوبی به دست آوردهام.
مسابقات قرآنی در استان البرز و کشور در سالهای اخیر بهطور کلی ارتقا یافته است. اما یکی از مشکلات عمدهای که وجود دارد، محدود بودن تعداد شرکتکنندگان و تثبیت جایگاه افرادی است که همیشه رتبههای برتر را کسب میکنند. در حالی که باید بهطور پیوسته از استعدادهای جدید و جوانان بیشتری برای شرکت در این مسابقات استفاده شود. همچنین، باید تدابیر خاصی برای جذب قاریان جدید اندیشیده شود، چرا که برخی از افراد با وجود تواناییهای فراوان، به دلیل عدم انگیزه از شرکت در این مسابقات صرف نظر میکنند.
نه متاسفانه- در بسیاری از مواقع، حمایتهای لازم از قاریان و اساتید قرآنی بهدرستی انجام نمیشود. جوایز و تشویقهای مالی نیز بهطور کافی ارائه نمیشود و همین امر باعث دلسردی قاریان جوان میشود. اگر مسئولین از قاریان حمایت بیشتری کنند، و جوایز مسابقات نیز ارزشمندتر باشند مطمئناً تعداد بیشتری از جوانان به این مسیر جذب خواهند شد.
وضعیت کلی آموزش قرآن در استان البرز خوب است، اما بهطور قطع نیاز به توسعه و تقویت بیشتر دارد. در این راستا باید اساتید متخصص بیشتری در این حوزه فعالیت کنند و برای رشد آموزش قرآنی باید توجه بیشتری به کلاسهای تخصصی و رفع کمبودها داشته باشیم. همچنین از آنجایی که قرآن باید با بصیرت و دقت خوانده شود، باید بیشتر بر تفسیر و فهم صحیح آیات قرآن تمرکز کنیم.
بزرگترین دلیل فاصله نسل جوان از قرآن، تأثیر فضای مجازی و رسانهها است. متأسفانه دشمنان ما در این فضاها سرمایهگذاری زیادی کردهاند و اطلاعات نادرست را به نسل جوان منتقل میکنند. در این شرایط، نقش خانوادهها و سیاستهای عمومی بسیار مهم است. خانوادهها باید بیشتر فرزندانشان را به قرآن و فعالیتهای دینی ترغیب کنند و از سوی دیگر، سیاستگذاران باید با برنامهریزی صحیح و استفاده از فضای مجازی بهطور مؤثر در ترویج قرآن تلاش کنند.
فضای مجازی میتواند ابزاری مؤثر برای ترویج قرآن باشد، به شرطی که بهطور صحیح و با محتوای مناسب در این فضا فعالیت شود. متأسفانه در بسیاری از موارد، آموزش قرآن به شیوههای سنتی و قدیمی هنوز در حال انجام است و این موضوع باید تغییر کند. لازم است که از ابزارهای مدرن و فضای مجازی برای ایجاد جذابیت و ارتباط بهتر با نسل جوان استفاده شود.
حفظ قرآن یک سفر روحانی و معنوی بسیار عمیق است که قطعاً همراه با چالشهای زیادی است. یکی از بزرگترین چالشها، حفظ تمرکز و مداومت در این مسیر است. بسیاری از مواقع، انسان احساس میکند که نمیتواند بهطور مداوم پیشرفت کند و ممکن است انگیزه خود را از دست بدهد. یکی دیگر از چالشها، تقویت حافظه و جلوگیری از فراموشی آیات است. برای غلبه بر این مشکلات، باید به روشهای خاص حفظ قرآن و تقویت حافظه توجه کرد. یکی از راهکارهای من، تکرار مداوم و تدبر در آیات قرآن بود. همیشه سعی کردم که هر آیه را با دقت و تفکر حفظ کنم تا بهطور عمیقتر در درونم ریشه دوانده و فراموش نشود. همچنین، ارتباط با اساتید و شرکت در جلسات قرآنی کمک زیادی به من در این مسیر کرد.
قرآن برای من تنها یک کتاب برای حفظ و تلاوت نیست، بلکه راهنمایی است برای زندگی روزمره و تصمیمات روزانه. یکی از اصولی که همیشه سعی میکنم در زندگی خود رعایت کنم، همانندسازی رفتار و کردار با آموزههای قرآن است. بهعنوان مثال، وقتی با مشکلات مواجه میشوم، سعی میکنم بهجای نگرانی و استرس، به آیات قرآن که به صبر، توکل و امید اشاره دارند، فکر کنم. بسیاری از مسائل زندگی در قرآن پاسخ دارد و انسان با تدبر در آیات میتواند راهحلهای عملی برای مشکلات خود پیدا کند. قرآن یک دستورالعمل جامع است که تمامی ابعاد زندگی انسان را پوشش میدهد. بنابراین، تلاوت قرآن به تنهایی کافی نیست؛ باید آن را در زندگی عملی بهکار برد.
بله، قطعا آموزههای قرآن میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی جوامع باشد. قرآن، علاوه بر اینکه به جنبههای فردی زندگی پرداخته است، آموزههای اجتماعی و روابط بین انسانها را نیز مطرح کرده است. متاسفانه امروز مشکلات زیادی وجود دارد که بسیاری از آنها ناشی از فاصله گرفتن از اصول انسانی و اخلاقی است. قرآن در زمینههای مختلف، از جمله عدالت اجتماعی، احترام به حقوق دیگران، اهمیت صداقت، محبت و همکاری، توصیههایی دارد که اگر به آنها توجه کنیم، میتوانیم جوامعی سالمتر، همدلتر و متعادلتر بسازیم. یکی از مشکلات جوامع امروزی، فردگرایی و توجه به منافع شخصی بهجای منافع جمعی است، که قرآن بهطور ویژه بر اهمیت وحدت و تعاون تأکید دارد.
انتقال تجربیات و دانش قرآنی به نسلهای آینده یکی از اهداف بزرگ من است. من همیشه سعی کردهام تا در جلسات قرآنی و کلاسهای آموزشی شرکت کنم و تجربیات خود را با دیگران بهویژه جوانان و نوجوانان به اشتراک بگذارم. بهعلاوه، فکر میکنم که باید بهطور مستمر در قالبهای مختلف مثل تولید محتوا در فضای مجازی آموختههای خود را منتقل کنم.
قرآن میتواند نقش مؤثری در تربیت اخلاقی و اجتماعی نوجوانان و جوانان ایفا کند، بهشرط آنکه در مدارس و مؤسسات آموزشی بهدرستی مورد استفاده قرار گیرد. متأسفانه در بسیاری از مدارس، قرآن تنها بهعنوان یک درس دینی بهصورت سطحی تدریس میشود و فرصتهای لازم برای درک عمیقتر مفاهیم آن در اختیار دانشآموزان قرار نمیگیرد. برای تربیت نسلهای آینده، باید قرآن را نه تنها بهعنوان یک کتاب مذهبی، بلکه بهعنوان یک منبع ارزشمند اخلاقی، اجتماعی و روانشناختی معرفی کنیم. در مدارس، باید برنامههای آموزشی بهگونهای طراحی شوند که دانشآموزان همزمان با یادگیری قرآن، با آموزههای آن در زندگی روزمره خود نیز روبرو شوند. این میتواند از طریق پروژههای عملی، گروههای بحث و تدبر در آیات قرآن و ارتباط نزدیکتر با مفاهیم قرآنی صورت گیرد.
قطعا برای هر فردی که حافظ قرآن است، این تعهد بهوجود میآید که آموزههای قرآن را نشر دهد و با دیگران به اشتراک بگذارد. قرآن یک گنجینه بیپایان است که نه تنها برای خود فرد، بلکه برای همه انسانها راهگشا و مفید است. در این راستا، سعی کردهام برنامهها و اقداماتی را برای نشر قرآن در جامعه خود انجام دهم. یکی از مهمترین اقدامات من، برگزاری جلسات تلاوت و تدبر در قرآن برای جوانان است. این جلسات معمولاً با تلاوت آیاتی از قرآن آغاز میشود و سپس بهصورت گروهی، معانی و مفاهیم آیات به بحث و بررسی گذاشته میشود.
البته که کار سخت و فداکاری نقش بسیار مهمی در هر موفقیت دارد، اما من معتقدم که موفقیتهای من در زمینه حفظ قرآن تنها به تلاشهای فردی محدود نمیشود. این موفقیتها نتیجه یاری خداوند و توفیق الهی است. اگرچه من برای حفظ قرآن شبها بیدار میماندم، ساعتها مطالعه میکردم و از خواب و استراحت میزدم، اما همیشه احساس میکنم که یک نیروی بزرگتر از من در این مسیر مرا هدایت کرده است. ایمان به خداوند و توکل بر او، همراه با تلاش و کوشش انسان، میتواند در تحقق اهداف بزرگ کمک کند. همچنین، موفقیت من نتیجه همراهی و حمایت خانواده و اساتیدم بوده است. هیچکس نمیتواند بهتنهایی موفق شود؛ همواره باید کسانی را داشته باشی که در لحظات سخت همراهت باشند و راه را برایت روشن کنند. حمایت خانواده در دوران حفظ قرآن بسیار مهم بود؛ زمانی که از خانه دور میشدم تا در کلاسهای مختلف شرکت کنم یا زمانی که نیاز به آرامش داشتم، خانوادهام مرا حمایت کردند.
حفظ قرآن قطعا فراتر از یک مهارت حافظهای ساده است. علاوه بر تقویت حافظه، حفظ قرآن نیاز به یک تلاش روحی و روانی جدی دارد. حفظ قرآن یک فرایند روحانی است که در کنار توانایی ذهنی، به اراده، ایمان و خودسازی نیز نیاز دارد. یکی از نکات کلیدی در حفظ قرآن، تمرکز بر معنای آیات است؛ چرا که این تمرکز و تدبر در معانی آیات است که باعث میشود آیات قرآن در دل و ذهن ما جای بگیرد. از لحاظ روانشناسی، حفظ قرآن به تقویت اعتماد به نفس و نظم ذهنی کمک میکند. وقتی کسی بتواند تعداد زیادی آیه از قرآن را حفظ کند، این حس موفقیت و اعتماد به نفس در او تقویت میشود. این ویژگیها نهتنها در حفظ قرآن، بلکه در سایر بخشهای زندگی نیز کاربرد دارد و انسان را به فردی منظم و با اراده تبدیل میکند.
به کسانی که به دنبال حفظ قرآن یا رشد شخصی هستند، توصیه میکنم که هیچگاه دست از تلاش و کوشش برندارند. در مسیر حفظ قرآن یا هر هدف دیگری که داریم، اولین قدم ایمان و اراده است. قرآن در همه مراحل زندگی به ما یادآوری میکند که "إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا" یعنی همراه با سختیها، آسانی هم هست. بنابراین، حتی اگر در ابتدا مسیر سخت بهنظر برسد، باید بدانیم که در نهایت نتیجه مطلوب بهدست خواهد آمد. در این راه، تلاشهای کوچک و مداوم میتواند منجر به موفقیتهای بزرگ شود. از این رو، هیچ گاه نباید از کوچکترین قدمها و تلاشها غافل شویم. همچنین، به خود ایمان داشته باشید و هیچگاه اجازه ندهید که مشکلات شما را از مسیر باز دارد. قرآن به ما یاد میدهد که اگر با صبر و پشتکار پیش برویم، در نهایت موفق خواهیم شد.
انتهای پیام