ظلم به دیگران بدترین توشه برای آخرت است

حجت‌الاسلام والمسلمین مجید صفدری، امام جمعه شهر مهستان در گفت‌وگو با ایکنا از البرز با اشاره به اهمیت آموزش رعایت حقوق مردم و مفاهیم اسلامی در دوران کودکی و نوجوانی گفت: یکی از اساسی‌ترین نیازهای جامعه اسلامی، آموزش و ترویج مفاهیم صحیح انسانی و دینی است که در آن حقوق دیگران به رسمیت شناخته می‌شود. این آموزش‌ها باید از همان دوران کودکی آغاز شود تا نسل‌های آینده درک درستی از حقوق بشر، حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی داشته باشند.

وی افزود: مدارس، به‌عنوان نهادهای تربیتی و آموزشی، می‌توانند نقش بی‌بدیلی در نهادینه‌سازی اصول اسلامی و اخلاقی ایفا کنند. بی‌تردید اگر دانش‌آموزان از دوران کودکی با مفاهیمی چون احترام به حقوق دیگران، مساوات اجتماعی و رعایت عدالت در تعاملات روزمره آشنا شوند، در آینده نیز به‌عنوان شهروندانی آگاه و مسئول، قادر خواهند بود در ساختن جامعه‌ای عادلانه‌تر و انسانی‌تر مشارکت کنند.

رابطه مفاهیم قیامت و معاد با عدالت اجتماعی در قرآن و نهج‌البلاغه

صفدری در ادامه به مفاهیم بنیادین «قیامت» و «معاد» در قرآن و نهج‌البلاغه اشاره کرد و گفت: در آموزه‌های قرآن کریم و کلام اهل بیت(ع)، قیامت و معاد مفاهیم بنیادی و محوری هستند که در شکل‌گیری نگرش فردی و اجتماعی مسلمانان نقش اساسی ایفا می‌کنند. بیش از یک هزار و 641 آیه در قرآن به مسئله قیامت و روز جزا پرداخته‌اند که نشان‌دهنده اهمیت ویژه این مسئله در شریعت اسلام است. این آیات، انسان‌ها را به آمادگی برای روزی می‌خوانند که در آن، هیچ‌کس نمی‌تواند از پاسخگویی به اعمال خود فرار کند.

این مسئول بیان کرد: قیامت در نگاه قرآن، نه تنها یک مسئله فردی بلکه یک مسئله اجتماعی است. در روز قیامت، هر فرد به‌طور مستقل در برابر اعمال خود پاسخگو خواهد بود، اما در عین حال، ظلم‌های اجتماعی و نقض حقوق دیگران نیز باید جبران شود. این باور به قیامت و معاد، انگیزه‌ای است برای رعایت حقوق دیگران و انجام رفتارهای انسانی و اخلاقی در دنیای امروز.

ظلم به دیگران؛ گناهی که هیچ‌گاه بخشیده نمی‌شود

امام جمعه شهر مهستان در ادامه با استناد به کلام حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه، به مسئله ظلم و پیامدهای آن در آخرت پرداخت و افزود: یکی از اصول اساسی در تعلیمات دینی ما این است که ظلم به دیگران هیچ‌گاه بخشیده نخواهد شد. حضرت علی(ع) در یکی از خطبه‌های خود به‌ صراحت فرمودند: «بِئْسَ الزَّادُ إِلَى الْمَعَادِ، الْعُدْوَانُ عَلَى الْعِبَادِ» یعنی بدترین توشه‌ای که انسان می‌تواند برای آخرت خود به همراه داشته باشد، ظلم به بندگان خداست. این فرمایش حضرت علی(ع) بیانگر عمق اهمیت رعایت حقوق انسان‌ها و پرهیز از ستم در تمامی ابعاد زندگی است.

وی همچنین با اشاره به آیه ۴۵ سوره انعام در قرآن کریم که می‌فرماید «فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» گفت: این آیه بیانگر این حقیقت است که ظلم در هر زمینه‌ای، به‌ویژه ظلم اجتماعی و سیاسی، پیامدهایی غیرقابل‌ جبران خواهد داشت و در نهایت، به نابودی ظالمان خواهد انجامید. تاریخ نیز گواهی می‌دهد که در هر زمانی که ظلم و فساد بر جامعه حاکم شده است، نهایتاً چنین جوامعی از درون متلاشی شده‌اند.

سه نوع ظلم در کلام حضرت علی(ع)

صفدری در ادامه به خطبه ۱۷۶ نهج‌البلاغه حضرت علی(ع) کرد و گفت: حضرت علی(ع) در این خطبه شریف بیان می‌کند که ظلم بر سه قسم است: ظلمی که هرگز بخشیده نمی‌شود، ظلمی که قابل بخشش است، و ظلمی که باید در روز قیامت مورد بازخواست قرار گیرد. ظلم به خود، ظلمی است که ممکن است از گناهان فردی ناشی شود و در صورتی که شخص به توبه و بازگشت پردازد، مورد بخشش قرار گیرد. اما ظلم به دیگران، نه‌تنها قابل بخشش نیست، بلکه باید در قیامت در برابر آن پاسخ داد.

امام جمعه شهر مهستان بیان کرد: ظلم به دیگران، چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی، از گناهان بزرگ و غیرقابل بخشش است. این ظلم می‌تواند شامل ظلم به حقوق مالی، معنوی، اجتماعی و سیاسی دیگران باشد و در هر شرایطی باید جبران شود. در حقیقت، در نظام اخلاقی اسلام، هرگونه ظلم به دیگران، به‌ویژه در مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، موجب ایجاد نارضایتی عمومی و فساد اجتماعی خواهد شد.

ظلم و فساد در جوامع استکباری

این مسئول در ادامه با اشاره به وضعیت برخی جوامع استکباری گفت: در دنیای امروز، برخی قدرت‌ها با ادعای حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های فردی، در عمل در جهت ظلم و فساد حرکت می‌کنند. این کشورها با وجود شعارهای انسانی و اخلاقی، در عمل به نسل‌کشی، تجاوز به حقوق ملت‌ها و نقض فاحش حقوق بشر ادامه می‌دهند. در این میان، ما به‌عنوان مسلمانان و مدافعان حقوق انسان‌ها، باید بیش از هر زمان دیگر، وظیفه خود را در برابر ظلم و فساد جهانی به‌خوبی انجام دهیم.

وی تأکید کرد: در شرایط کنونی، رسالت ما سنگین‌تر از همیشه است. ما باید با استفاده از آموزه‌های نهج‌البلاغه، در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، با ظلم مقابله کنیم و در جهت برقراری عدالت و احترام به حقوق انسانی گام برداریم. در دنیای امروز، جهاد در راه خدا به‌ویژه جهاد در برابر ظلم و فساد جهانی، یکی از بزرگ‌ترین وظایف ماست.

پیام نهج‌البلاغه؛ راهنمایی برای دنیای معاصر

صفدری تصریح کرد: نهج‌البلاغه به‌عنوان گنجینه‌ای بی‌پایان از حکمت‌های انسانی و دینی، امروز بیش از هر زمان دیگری به‌عنوان یک منبع غنی برای راهنمایی انسان‌ها در عرصه‌های مختلف اجتماعی و فردی مورد نیاز است. این کتاب شریف نه تنها برای مسلمانان بلکه برای تمامی انسان‌ها، حتی در دنیای مدرن، پیام‌هایی مهم و آموزنده دارد.

وی در پایان گفت: نهج‌البلاغه به ما می‌آموزد که در دنیای امروز نیز باید به اصولی چون عدالت، صداقت، احترام به حقوق دیگران و حفظ کرامت انسانی پایبند باشیم. این اصول می‌تواند نه تنها به‌عنوان راه‌گشای مشکلات فردی و اجتماعی، بلکه به‌عنوان مسیر رسیدن به یک دنیای بهتر برای همه انسان‌ها باشد.