مرثیه‌ای برای یک میراث معنوی

به گزارش ایکنا از البرز، هوای امامزاده جعفر(ع) هشتگرد، بوی فراموشی گرفته است. دیوارهایی پرصلابت که روزگاری پناه زائران بودند، این روزها زیر پوست ترک‌خورده‌شان، درد بی‌مهری را فریاد می‌زنند. صدای فروپاشی از لابه‌لای آجرها به گوش می‌رسد؛ گویی هر تَرَک، روایتی‌ است از سال‌ها بی‌توجهی و وعده‌هایی بی‌سرانجام.

گنبدی که زمانی چون تاجی آبی بر بلندای بقعه می‌درخشید، امروز دیگر آن غرور پیشین را ندارد. سنگینی زمان، شانه‌هایش را خم و ایستادن را برایش سخت کرده است. پایه‌ها سست شده‌اند، سازه تاب ندارد و نشانه‌های ریزش، بر دیوار سایه انداخته و هیچ تضمینی نیست که فردا، این نشانه‌ باشکوه از ایمان و تاریخ، همچنان پابرجا مانده باشد.

اینجا فقط یک بنای تاریخی نیست؛ هر خشت آن، تکه‌ای از حافظه‌ جمعی مردمی‌ است که این حرم را نه با چشم، که با دل دیده‌اند. در سکوت حیاط، می‌توان صدای زمزمه‌های سال‌های دور را شنید؛ نذر مادران، اشک پیرمردان و امید نسل‌هایی که به این امامزاده پناه آورده‌اند. اما اکنون، همان پناهگاه، خود در آستانه‌ ویرانی ا‌ست. اگر امروز نشنویم، اگر امروز نبینیم، فردا شاید برای شنیدن و دیدن، چیزی باقی نماند...

سیدمحمود حسینی، زائری که سال‌هاست هر هفته به زیارت امامزاده جعفر(ع) می‌آید، با ابراز نگرانی از وضعیت فعلی بنا به خبرنگار ایکنا گفت: برای ما اهالی هشتگرد، این امامزاده فقط یک زیارتگاه نیست؛ بخشی از زندگی‌مان است. من از کودکی با خانواده‌ام به اینجا می‌آمدم. این فضا، محل خاطره، دعا و آرامش ما بوده؛ اما حالا وقتی قدم در حیاط می‌گذارم، اولین چیزی که به چشم می‌آید، دیوارهای ترک‌خورده و گنبدی‌ است که دیگر ثبات گذشته را ندارد.

وی افزود: واقعیت این است که مردم هنوز پای این امامزاده ایستاده‌اند. هنوز هم نذر می‌کنند، دعا می‌خوانند، اما بنای امامزاده دیگر طاقت ندارد. هر روز که می‌گذرد، نگران‌تر می‌شویم که مبادا بخشی از آن فرو بریزد. احساس می‌کنیم چیزی از هویت‌ و گذشته‌مان دارد جلوی چشمان‌مان از بین می‌رود.

حسینی گفت: این بنا نیازمند رسیدگی فوری و اصولی ا‌ست. تأخیر بیشتر، تنها باعث از دست رفتن بخشی از میراث معنوی مردم این منطقه می‌شود. 

روح‌الله بغدادی، مسئول آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) هشتگرد نیز در گفت‌وگو با ایکنا از وضعیت بحرانی این بنای تاریخی و عدم همکاری مؤثر میراث فرهنگی در روند مرمت و حفاظت از آن گلایه کرد و افزود: بیش از ۱۵ سال است که با آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) همکاری دارم. چه زمانی که در شهرداری بودم و چه حالا که بازنشسته شده‌ام و وقت بیشتری برای خدمت در این مکان دارم، همواره دغدغه‌ام حفظ شأن و قداست این امامزاده واجب‌التعظیم بوده است. در سال‌هایی که در شهرداری بودم، به لطف حمایت دستگاه‌های اجرایی، بخشی از پروژه‌های عمرانی آستان را پیش بردیم، اما حالا مهم‌ترین مسئله ما، وضعیت نگران‌کننده خود بنای اصلی امامزاده است.

وی گفت: ساختمان بقعه تاریخی و در فهرست آثار میراثی ثبت شده است؛ این یعنی حتی برای کوچک‌ترین اقدام، باید با نظارت میراث فرهنگی و مجوز رسمی کار کرد. متأسفانه با وجود مکاتبات متعدد با اداره‌کل میراث فرهنگی استان، تا امروز هیچ اقدام مؤثری برای مرمت این اثر انجام نشده است. بارها کارشناسان میراث از ساختمان بازدید کرده‌اند، وضعیت بحرانی آن را تأیید کرده‌اند، اما بعد از آن هیچ خبری نشده؛ انگار فقط آمده‌اند که ببینند و بروند.

بغدادی بیان کرد: این بنا سه لایه جداره دارد؛ جداره داخلی که قدمتی طولانی و تاریخی دارد، یک لایه میانی، و جداره بیرونی که الآن وضعش به‌شدت وخیم است. دیوارهای بیرونی ترک خورده‌اند، گنبد دچار نشست شده و بخشی از بدنه در حال ریزش است. ما بارها هشدار داده‌ایم که اگر اقدامی صورت نگیرد، این بنای تاریخی از دست می‌رود.

این مسئول با اشاره به پیگیری‌های متعدد آستان گفت: با مسئولان شهرستانی مکاتبه کردیم، طرح و نقشه ارائه دادیم، حتی گفتیم اگر بودجه ندارید، ما آمادگی داریم مشارکت مالی و اجرایی داشته باشیم. وقتی گفتند گنبد سنگین است و مشکل‌ساز می‌شود، پیشنهاد گنبد جدید و سبک‌تری دادیم. طراحی آن را هم آماده کردیم و فرستادیم. کارشناسان‌شان آمدند، دیدند، تأیید کردند، اما باز هم اقدامی نشد.

وی تأکید کرد: این امامزاده فقط یک بنای تاریخی نیست؛ محل رفت‌وآمد و محل نذر و نیاز مردم است. مردم ساوجبلاغ به این امامزاده اعتقاد دارند، برایش احترام قائل‌اند. بارها از من می‌پرسند چرا ساختمان این‌قدر فرسوده شده، چرا هیچ کاری نمی‌شود. واقعاً پاسخ دادن به این سؤال برایم سخت است وقتی می‌دانم ما هرچه در توان داشتیم انجام دادیم، اما از سوی نهاد مسئول هیچ همراهی‌ای ندیدیم.

بغدادی تصریح کرد: برای حفظ بنا، حتی پیشنهاد کردیم یک سازه محافظ دور ساختمان اصلی ایجاد کنیم تا از ریزش دیوارها جلوگیری شود. اما باز هم مخالفت کردند و گفتند نباید چیزی جلوی دید بنا را بگیرد. خب اگر بنا باید در دید بماند، باید هم سالم بماند. این برخورد دوگانه فقط منجر به تخریب بیشتر ساختمان شده است.

وی در پایان اظهار کرد: ما محوطه‌سازی، نورپردازی، بازسازی داخلی، همه را با همکاری مردم، خیرین و اداره اوقاف انجام داده‌ایم. ولی خود بنای اصلی که نیازمند مرمت اصولی است، دارد جلوی چشم ما نابود می‌شود. من از مسئولان محترم میراث فرهنگی و از رسانه‌ها تقاضا دارم که این موضوع را جدی بگیرند و هرچه زودتر برای مرمت این بنا اقدام کنند.