روز سیزدهم رجب، در تاریخ اسلام و بهویژه در میان شیعیان، یک روز ویژه و پربرکت است. روزی که ولادت نخستین امام شیعیان، حضرت علی بن ابیطالب(ع)، در خانه خدا، کعبه، رخ داد و این حادثه عظیم نه تنها در عرصه تاریخ اسلام، بلکه در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان تأثیری عمیق و ماندگار گذاشت. حضرت علی(ع) که همواره بهعنوان الگوی شجاعت، صداقت، عدالت و حکمت شناخته میشود، علاوه بر پیشوای دینی و سیاسی، بهعنوان یک پدر معنوی و تربیتکننده نسلهای آینده نیز جایگاه ویژهای دارد.
این روز بهویژه برای شیعیان، نه تنها روزی برای جشن و سرور بهمناسبت سالروز ولادت امام علی(ع) است، بلکه بهعنوان «روز پدر» نیز شناخته میشود. این نامگذاری، نمادی از جایگاه برجسته امام علی(ع) بهعنوان یک پدر و رهبر جامعه اسلامی است که تأثیر آن در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان دیده میشود.
حضرت علی(ع) بهعنوان یکی از بزرگترین شخصیتهای تاریخ اسلام، در جایگاه یک پدر نه تنها برای فرزندان خود، بلکه بهعنوان پدر معنوی امت اسلام نیز شناخته میشود. امام علی(ع) در کنار پیامبر اسلام(ص)، همواره در نقش پدر برای هدایت و تربیت مسلمانان حضور داشت. این امام بزرگوار بهعنوان نمادی از انسان کامل، الگویی از شجاعت، حکمت، صداقت، عشق به خدا و هدایت در عرصههای مختلف را به بشریت ارائه داد. ویژگیهای منحصر بهفردش، از وی یک پدر ایدهآل ساخت، پدری که نه تنها در تربیت فرزندان خود بلکه در هدایت جامعه اسلام نیز نقشی پدرانه برعهده داشت.
حضرت علی (ع) به عنوان یک پدر، فرزندان خود را با آموزههای اخلاقی و دینی تربیت میکرد تا در مسیر رشد معنوی و اخلاقی قرار گیرند. وی همواره بر این نکته تأکید داشت که وظیفه پدر تنها به تأمین مادی فرزند محدود نمیشود، بلکه باید در کنار تأمین نیازهای مادی، به تربیت اخلاقی، دینی و معنوی فرزند خود نیز توجه کند.
یکی از مهمترین آموزههای امام علی(ع) در خصوص تربیت فرزندان، توصیههایی است که در نهجالبلاغه و دیگر منابع دینی آمده است. در یکی از سخنان مشهور امام علی(ع) آمده است: «الولد ثمرة فؤاد الرجل» (فرزند، میوه دل انسان است). این جمله بهخوبی نشان میدهد که در نگاه امام علی(ع)، فرزند تنها یک موجود فیزیکی نیست، بلکه روح و دل پدر را به خود مشغول میکند و در تربیتش باید به همه ابعاد وجودیاش توجه شود.
همچنین امام علی(ع) در نامهای به فرزند بزرگوارش امام حسن(ع) مینویسد: «ای پسرم، در آنچه که به تو میگویم، توجه کن؛ زیرا من میخواهم تو را در مسیر درست هدایت کنم.» این نامه یکی از نمونههای برجستهای است که نشان میدهد امام علی(ع) در کنار تأمین نیازهای مادی، همیشه در پی تربیت فرزندان خود بهگونهای بود که در آینده نه تنها بهعنوان انسانهای دینی و مسلمان واقعی شناخته شوند، بلکه الگویی از فضایل انسانی و اخلاقی نیز باشند.
انتخاب روز ولادت امام علی(ع) بهعنوان روز پدر، تصمیمی است که ریشه در ویژگیهای منحصر بهفرد این شخصیت بزرگ دارد. این امام همام بهعنوان یک پیشوای دینی و اجتماعی، در تمامی عرصههای زندگی الگوی بینظیری برای مسلمانان بود. امام علی(ع) بهترین همسر برای دخت نبی و بهترین پدر برای فرزندانش بود. فرزندانی نیکو تربیت کرد، فرزندانی که هر یک اسوه و الگویی والا برای مسلمین هستند. امام علی(ع) پدر مهربانی برای یتیمان بود و شبانه برای آنان طعام میبرد. زندگی و سیره حضرت علی(ع) بهقدری آموزنده و جذاب است که هر مرد مسلمانی در جهان او را تحسین کرده و الگوی خود قرار میدهد. بنابراین، انتخاب روز میلاد اولین امام ما شیعیان بهعنوان روز پدر بیدلیل نبوده است.
امام علی (ع) در دوران خلافتش با حفظ اصول عدالت و حکمت، تلاش میکرد تا جامعه اسلامی را بر پایه اصول انسانی و اخلاقی بنا کند. وی در مدیریت جامعه، همچنان که در تربیت فرزندان خود تلاش میکرد، در هدایت مردم نیز با اصول انسانی و دینی رفتار میکرد. در خطبهها و نامههای خود در نهجالبلاغه، بر عدالت، انصاف و توجه به حقوق مردم تأکید داشت.
یکی از جملات معروف امام علی(ع) در اینباره، خطاب به فرماندار خود، مالک اشتر است: «با مردم همانگونه که میخواهی با تو رفتار کنند، رفتار کن.» این جمله بهخوبی نشان میدهد که امام علی(ع) در هدایت جامعه اسلامی، رفتار پدرانه داشت و همیشه در پی ایجاد ارتباطی مؤثر و اخلاقی با مردم بود.
حضرت علی(ع) نه تنها بهعنوان یک پدر و پیشوای دینی، بلکه بهعنوان الگویی از عدالت، صداقت، شجاعت و فضیلتهای انسانی در تاریخ اسلام باقی مانده است. در میدانهای مختلف جنگ، از جمله در جنگهای بدر، احد، خندق و نهروان، پیشتاز بوده و در دفاع از اسلام و پیامبر اسلام(ص) جانفشانی کرده است. از طرفی، امام علی(ع) در دوران حکومت خود، عدالت اجتماعی را در جامعه اسلامی پیاده کرد و با برخورداری از حکمت و علم بینظیر، توانست با مشکلات مختلفی که در جامعه پیش میآمد مقابله کند.
این ویژگیها باعث شد تا امام علی(ع) بهعنوان یک الگوی تمامعیار از پدر بودن، هم در سطح خانوادگی و هم در جامعه شناخته شود. روز ولادت امام علی(ع) بهعنوان روز پدر، نه تنها گرامیداشتی برای شخصیت والای امام علی(ع) بهعنوان پدر و پیشوای دینی است، بلکه فرصتی است برای بازنگری در مفهوم «پدر بودن» و مسئولیتهای اخلاقی، دینی و اجتماعی پدران در تربیت نسلهای آینده. امام اول شیعیان با زندگی خود به ما نشان داد که پدر بودن تنها به تأمین مادی خانواده محدود نمیشود. بنابراین، روز ولادت مولای متقیان علی(ع)، بهویژه در جوامع اسلامی، فرصتی است برای بازخوانی و تجدیدنظر در اهمیت نقش پدر در زندگی خانوادگی و اجتماعی و یادآوری اینکه چگونه میتوان از آموزههای حضرت علی(ع) برای تربیت نسلهایی صالح و شجاع بهره گرفت.
مریم اصغرپور
انتهای پیام