صلح چهره اصلی زندگی است

به گزارش ایکنا از البرز، حسین نوری‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی، 21 آبان، در نشست علمی صلح، ناصلح و پادصلح که با تأکید بر مسائل ایران در سالن آمفی‌تئاتر مرکز آموزش جهاددانشگاهی رجایی‌شهر کرج برگزار شد، اظهار کرد: از زمان مشروطه یک تحول بزرگ در ایران ایجاد شد و روابط اجتماعی تغییر کرد. تا قبل از انقلاب مشروطه مناسبات و روابط اجتماعی مبتنی بر جماعت و هنجارهای نانوشته بود و خانواده و طایفه اهمیت زیادی داشت.

وی با اشاره به اینکه با انقلاب مشروطه مبنای روابط اجتماعی در ایران تغییر کرد و به سمت قانون پیش رفت و حتی رفتار مدنی افراد نیز بر مبنای قانون تعریف شد، افزود: این تغییر باعث تحول در نهادها و سازمان‌های انتظام‌بخش زندگی اجتماعی شد.

نوری‌نیا بیان کرد: از آنجایی که در جامعه ایران قبل از مشروطه روابط اجتماعی بر مبنای خانواده شکل می‌گرفت و هویت افراد در خانواده تعریف می‌شد کمتر شاهد قهر افراد با خود بودیم. اما بعد از مشروطه میزان قهر فرد با خود بیشتر شد چون فرایندهایی که جایگاه افراد را در زندگی تعیین می‌کرد در کنش با افراد دیگر تعریف شد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی تصریح کرد: چه جامعه مدرن را مجموعه‌ای با نظم پایدار و چه مجموعه‌ای متضاد و متقابل که در جنگ دائمی هستند بدانیم در هر دو صورت جامعه دارای کمیت‌ها و کیفیت‌هایی است.

وی با توضیح اینکه این کیفیت‌ها از درون کمیت‌ها شکل می‌گیرند و بر کمیت‌ها اثرگذار هستند، گفت: آگاهی از کمیت‌های جامعه مثل تعداد جمعیت، گروه‌های اجتماعی، تعداد سازمان‌ها، میزان ثروت، منابع تولید ثروت و هر چیزی که قابل شمارش باشد بخشی از شناخت ما را نسبت به جامعه فراهم می‌کند که نوعی از کیفیت را بازنمایی می‌کند.

نوری‌نیا تصریح کرد: وقتی با نگاه تخصصی به کیفیت جامعه نگاه می‌شود به عناصری توجه می‌شود که هرچند آمارگیری آن به سادگی کمیت‌ها نیست، اما تا حدودی با در نظرگرفتن فنون روش شناختی می‌شود اطلاعات ارزشمندی از آنها به‌دست آورد.

وی در ادامه با بیان اینکه کیفیت جامعه یک مفهوم چند بعدی است که تحت‌تأثیر عوامل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قرار دارد و از در هم کنش چند فرایند شکل می‌گیرد، گفت: می‌توانیم کیفیت جامعه را مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و شرایطی بدانیم که وضعیت زندگی افراد را تعریف می‌کند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی بیان کرد: انسجام اجتماعی و همبستگی و ارتباطات مثبت بین اعضای اجتماع، امنیت اجتماعی و اقتصادی، شمول اجتماعی، توانمندسازی اجتماعی، کیفیت زندگی و فرهنگ و ارزش‌ها جز این کیفیت‌های اجتماعی است.

نوری‌نیا با اشاره به اینکه کیفیت جامعه با خود افراد در ارتباط مستقیم قرار دارد، گفت: ما دو نوع خود داریم خود فردی و جمعی که در ارتباط دیالکتیکی با هم قرار دارند، به‌طوری که خود فردی من هیچ وقت خالی از خود جمعی من نمی‌شود و نوع تعامل من با خود مبتنی بر کیفیت‌های جامعه است و نسبت من با آن کیفیت، میزان قهر و صلح فرد را با خود شکل می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه چهره اصلی زندگی صلح است، چراکه با حیات پیوند دارد، افزود: قهر و نزاع با خود امری عارضی است و ممکن است در مقطعی از زندگی بر فرد چیره شود. خودکشی یکی از چهره‌های این قهر و نزاع است. ما همیشه در جامعه با خودکشی مواجه نیستیم و در شرایط خاص زندگی فردی و جمعی شکل می‌گیرد.

نوری‌نیا توضیح داد: انسان‌ها در شرایط مختلف از طریق همدلی، تفاهم و عدم خصومت با یکدیگر و با خود به صلح می‌رسند که این همدلی فقط به معنای فردی نیست بلکه وجود فضای همدلانه‌ای که در افراد بازتولید می‌شود و خود صلح طرف را سامان می دهد. انسان برای رسیدن به تنهایی مسالمت‌آمیز با خود نیازمند محیطی بدون تنش و تهاجم عناصر مزاحم است تا بتواند صلح و دوستی را با خود و دیگران تجربه کند. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی گفت: در جامعه هم شرایط به همین شیوه است که فضای پرتنش و شرایط نامناسب موجب می‌شود که جامعه به شکل‌های گوناگون دست به خشونت بزند و قهر با خود را به اشکال گوناگون تجربه کند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه در شرایط امروز کیفیت جامعه ایران روند رو به رشدی ندارد و فاصله با استاندارها روزبه‌روز بیشتر می‌شود، اظهار کرد: نرخ خودکشی با میزان فلاکت در جامعه ارتباط مستقیم دارد. هرجا که نرخ فلاکت بیشتر شده متأسفانه آمار خودکشی هم افزایش یافته است که شاخص این فلاکت را مجموعه‌ای از کیفیت‌های زندگی تعیین می‌کند.

نوری‌نیا در پایان بیان کرد: ما برای رسیدن جامعه ایران به صلح با خود و دیگران نیازمند آن هستیم که کیفیت جامعه را افزایش بدهیم که این هدف با تقویت انسجام و امنیت اجتماعی و اقتصادی، تقویت شمول اجتماعی و... محقق می‌شود.

خبرنگار: الناز دادمهر