شب‌های قدر؛ فرصتی برای انتخاب آگاهانه حیات طیبه

به گزارش ایکنا از البرز، شب قدر، همان شب نزول قرآن است که در سوره‌های قدر و دخان از آن نام برده شده است. براساس روایات و آیات قرآن اهمیت زیادی برای این شب قائل شدند، به‌طوری که ارزش این شب را معادل هزار ماه دانسته‌اند. این زمان هر سال به انسان داده می‌شود تا برای ابدیت توشه جمع کند. این شب، شب رحمت الهی و نزول فرشتگان بر امام معصوم است.

خداوند در سوره قدر می‌فرماید: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ‌ ﴿١﴾ وَمَا أَدْرَ‌اكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ‌ ﴿٢﴾ لَيْلَةُ الْقَدْرِ‌ خَيْرٌ‌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ‌ ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّ‌وحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَ‌بِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ‌ ﴿٤﴾ سَلَامٌ هِىَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ‌ ﴿٥﴾.»

چنانچه در سوره قدر به آن اشاره شده ملائک در آن شب، بر زمین فرود می‌آیند و یکی از راه‌های اثبات وجود امام زمان(عج)، همین آیه «تنزل المئکة و الروح» است. این مسئله به‌عنوان استدلالی برای اثبات ضرورت امامت و حقانیت شیعه است، چراکه ملائک فقط بر امامان معصوم فرود می‌آیند.

زمان دقیق شب قدر، روشن نیست؛ ولی براساس بسیاری از روایات، در ماه مبارک رمضان و در شب‌های 19، 21، 23 و برخی از روایات 27 رمضان مطرح شده است.

واژه قدر به چه معنا است؟

علامه مرحوم سیدمحمدحسین طباطبایی از علمای مشهور و صاحب تفسیر المیزان در این خصوص گفت: چون مقدرات انسان‌ها و اندازه و تقدیر رویدادهای یک سال، در این شب تعیین می‌شود، آن را شب قدر می‌نامند. مراد از قدر؛ تقدیر و اندازه‌گیری است. خداوند در این شب، اموری از قبیل زندگی، مرگ، روزی، سعادت و شقاوت انسان‌ها را مشخص می‌کند.

بنابر روایتی از رسول‌الله(ص)، شب قدر از موهبت‌های خدا بر مسلمانان است و هیچ‌‌ یک از امت‌های پیشین از این موهبت برخوردار نبوده‌اند. در برخی روایات آمده حضرت زهرا(س)، سرِّ این شب است و هر کس حضرت زهرا(س) را به‌طور کامل بشناسد، موفق به درک شب قدر شده است.

اعمال شب‌های قدر

برای هر کدام از شب‌هایی که احتمال قدر بودن آن وجود دارد؛ مثل شب 19، 21 و 23 اعمالی در مفاتیح‌الجنان در نظر گرفته شده است، اما خواندن سوره‌های قدر، روم، دخان و عنکبوت، زیارت امام حسین(ع)، قرائت دعای جوشن کبیر، نمازهای مخصوص این شب و قرآن به سر گرفتن از مهمترین اعمال این شب است که در مفاتیح‌الجنان معرفی شده است.

تفکر که در روایات ما تأکید بر آن شده، از مهم‌ترین اعمال این شب است. با تفکر عمیق در خصوص درک این شب، پی خواهیم برد که هر انسانی براساس ظرفیت وجودی خود و تقدیری که از خداوند می‌خواهد، می‌تواند از این شب بهره ببرد. تفکر و توجه به امام عصر(عج) و برنامه‌ریزی در جهتی که با برنامه‌های حضرت هماهنگ باشند، امری بسیاری ضروری است.

اهمیت درک شب‌های قدر

اهمیت پیدا کردن شب قدر و درک آن تا آنجاست که برخی از علما تمام شب‌های سال را به عبادت و طاعات الهی می‌پرداختند تا آن یک شب با اهمیت در سال یعنی شب قدر را از دست ندهند. اما برای روشن شدن اهمیت بیشتر درک شب قدر و تأثیر شب زنده‌داری و آگاهی از این شب و تأثیرات آن بر مقدرات و سرنوشت انسان در طول یک سال باید به تحلیل هر چه بیشتر و عظمت این شب پرداخت.

شب قدر؛ شب توجه به امام عصر(عج)

در شب قدر ملائکه و روح نازل می‌شوند. اما به چه کسی نازل می‌شوند و این تقدیرها را برای چه کسی می‌آورند؟ خدمت وجود مقدس امام زمان(عج) که حسابدار خداست؛ یعنی تمام تقدیرهای الهی، درباره همه عوالم و همه موجودات از مقام الهی به قطب عالم امکان، حسابدار عالم، خزانه دار عالم و ولی امر عالم، امام زمان(عج) نازل می‌شود تا هر مخلوقی، رزق خود و تقدیرهای یک سال خود را از دست مبارک ایشان دریافت کند.

آیا انسان در شب قدر محکوم به تقدیرهاست؟

محمد شجاعی، کارشناس علوم اسلامی درباره نقش انسان در تقدیرات شب قدر می‌گوید: متأسفانه بعض‍ی‌ها فکر می‌کنند؛ وقتی می‌گوییم شب قدر؛ یعنی تقدیرها، در این شب تعیین می‌شود و ما تا سال بعد محکوم به این تقدیرها هستیم. خیر، ما در آنچه امام زمان(عج) امضا می‌کند، نقش مؤثری داریم. بنابراین، در شب‌های قدر تلاش کنیم، تا کارنامه خوبی از بهترین تقدیرها، برای امضا تحویل حضرت بدهید.

وی ادامه داد: باید در این شب‌ها، ساعت‌هایی را برای خود خلوت داشته باشیم و تا صبح نقشه بریزیم و بالأخره تحویل امام زمان(عج) بدهیم، بگوییم: آقا ما برای سال آینده‌مان این چیزها را می‌خواهیم که شما امضا کنید. پس داده‌های ما در این شب‌ها فوق‌العاده مهم است. بهتر است، بیندیشیم چه داده‌هایی را به حضرت تقدیم کنیم تا امضا بفرمایند.

این کارشناس علوم دینی تصریح کرد: یکی از آن چیزهایی که در تقدیرهای سال بعد خیلی مهم و تعیین‌کننده است؛ شکر است. خداوند بر این اساس می‌فرماید:« لَئِن شَکَرتُم لَأَزِیدَنَّکُم؛» اگر واقعا سپاسگزاری کنید، شما را افزون خواهم کرد. این خیلی اهمیت دارد که انسان با چه قیمتی وارد شب قدر شود، با چه قیمتی از ماه مبارک خارج شود و سال آینده‌اش را در چه سطحی از قیمت و ارزش سپری کند.

شب قدر فرصتی برای نزدیک‌شدن به خانواده معنوی است

همانطور که در روایات و احادیث از پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع)، پدران امت نام برده شده و خانواده معنوی تمام انسان‌هایی که عارف به مقام این بزرگوارانند، اهل بیت(ع) هستند. از این رو شب قدر فرصتی است که درخواست‌های زندگی یک مسلمان چون اهل بیت(ع) و امام زمان(عج) باشد.

حضرت علی(ع) در این‌باره می‌فرماید «من خیلی خوشحالم که شما، تقدیرات ما را انتخاب کنید، هم درجه ما باشید، شما فرزندان ما هستید.»

منبع:

ویکی شعیه