انتخابات یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی محسوب میشود و از طریق انتخابات و با رأی مردم بود که جمهوری اسلامی به عنوان مدل حاکمیتی انتخاب شد و یا با رأی مردم بود که مجالس و دولتهای مختلف در طول این چهار دهه شکل گرفتند. در نظام مردمسالاری دینی رأی ملت، اصل و ملاک است و به واسطه آن، اتفاقات بسیاری رقم میخورد.
دشمن از ابتدا تا به امروز تلاش کرده اهمیت تأثیر انتخابات و مشارکت حداکثری را نزد افکار عمومی مردم ایران کماهمیت جلوه دهد و به نوعی از این طریق میان مردم و حاکمیت شکاف ایجاد کند و انتخابات را بیاثر سازد تا از این رهگذر به نظام اسلامی آسیب جدی وارد کند.
به منظور بررسی چرایی اهمیت مشارکت مردم در انتخابات به سراغ حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا میرتاجالدینی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس یازدهم، رفتیم و با او درباره چهار راهبرد مقام معظم رهبری برای انتخابات، نقش مردم در تعیین سرنوشت کشور و نقش احزاب و سلایق سیاسی مختلف در تحقق مشارکت حداکثری به گفتوگو پرداختهایم که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
ایکنا: مبحثی که این روزها از اهمیت بسزایی برخوردار است مربوط به انتخابات مجلس دوازدهم است و رهبر معظم انقلاب اسلامی برای برگزار شدن هرچه بهتر این دوره از انتخابات بر چهار راهبرد مشارکت، امنیت، سلامت و رقابت تأکید کردهاند، ابتدا بفرمایید قرآن چه نگاهی به اهمیت حضور مردم در حوزههای مختلف برای تعیین سرنوشت دارد و چقدر فهمیدن نگاه قرآن در این حوزه حائز اهمیت است؟
قرآن نسبت به حضور مردم در تعیین سرنوشتشان تأکیدات بسیاری داشته و آیات فراوانی هم در این باره وجود دارد و هریک از این آیات اهمیت این موضوع را به خوبی تبیین میکنند. یکی از آیات مربوط به آیه 11 سوره مبارکه «رعد» است که خداوند در این آیه میفرماید: «إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» بدین معنی که خداوند سرنوشت هیچ ملتی را تغییر نمیدهد مگر آنکه خودشان اراده کنند و با دستان خودشان سرنوشتشان را تغییر دهند.
تقریباً 44 سال است که در ایران عزیز صاحب انقلاب شدهایم و جمهوری اسلامی ثمره همین انقلاب است و این حرکت با دستان مردم به سرانجام رسید. وقتی امام راحل سنگ بنا را گذاشتند و حرکت کردند مردم از ایشان پشتیبانی کردند و پشتیبانی مردم موجب پیروزی انقلاب شد و بعد از پیروزی انقلاب هم دشمنان تلاش بسیاری کردند تا این نظام را زمین بزنند ولی با پشتیبانی و حضور مردم در صحنه این خواست دشمن محقق نشد. ایستادگی مردم در همه طوفانها و حوادث گوناگون؛ از توطئه منافقان و معاندان و گروهگهای تروریستی گرفته تا جنگ تحمیلی باعث شد تا هر یک از اینها را پشت سر بگذاریم و این ایستادگی موجب حفاظت و صیانت از شجره طیبه انقلاب اسلامی شد.
درخت انقلاب اسلامی امروز تنومند شده و در کل منطقه بار داده است و این یکی از ثمرههای انقلاب، پشتیبانی مردم و حضور مردم در صحنههای مختلف است. ملت ایران با دستان خود این انقلاب را به وجود آوردند و حفاظت از آن را رقم زدند و در ادامه هم همینطور خواهد بود.
یکی از راههای حفظ انقلاب اسلامی حضور پرشور در صحنههای سیاسی است. دشمن با فشارهای بسیار زیاد به دنبال این است که مردم را نسبت به حکومت و نظام مأیوس و ناامید کند و مشکلات و فشارهای اقتصادی، تحریمها، جنگ نرم و تهاجم فرهنگی در این چهارچوب قابل تفسیر و تحلیل هستند.
در واقع دشمن میخواهد از این رهگذر مردم را مجبور سازد که کنار بکشند اما باید در نظر داشت اگر مردم در این نظام و در این حکومت کنار بنشینند و مشارکت نداشته باشند اصلیترین ضربه را به کشور، نظام و خودشان میزنند. مقام معظم رهبری همواره مسئولان را به جلب و کسب رضایتمندی مردم توصیه کردهاند و بارها بر حل مشکلات اقتصادی و زندگی مردم تأکید داشتهاند.
از سوی دیگر ایشان خطاب به مردم گفتهاند که ملت صاحب اصلی انقلاب است و مردم باید در صحنههای مختلف حضور پیدا کنند و همچنین ایشان تأکید دارند مسئولان از میان مردم هستند و باید با پشتیبانی و انتخاب ملت همراه باشند. مشارکت مردم در همه انتخابات چه ریاست جمهوری، چه مجلس و چه خبرگان رهبری حائز اهمیت بوده و هست.
حضور مردم در انتخابات قویترین پشتوانه برای نظام محسوب میشود و تعیین سرنوشت کشور را به صورت کلان یعنی تداوم انقلاب اسلامی و فصلی و دورهای یعنی انتخاب نمایندگان و رؤسای جمهور رقم خواهد زد. بررسی ادوار مختلف مجلس و دولت نشان میدهد که با حضور مردم پای صندوقهای رأی و با خواست آنها، جریانهای مختلف در دورههای زمانی مختلف به اداره مجلس و دولت پرداختهاند.
همه اینها اثبات میکند که حضور مردم در پای صندوقهای رأی یک حضور تشریفاتی نیست بلکه حضورشان نقشآفرین است. قرآن کریم در آیه 62 سوره مبارکه «انفال» خطاب به رسول اکرم(ص) میفرماید: «هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ»؛ خداوند تو را با نصرتش و حضور مؤمنان در صحنه تأیید کرد، حمایت کرد و تقویت کرد.
حضور در صحنههای سیاسی یکی از میادین حمایت از اسلام، انقلاب اسلامی و نظام اسلامی محسوب میشود و این اتفاق قدرت بازدارندگی و اقتدار کشور در همه عرصهها را بالا میبرد و باید این را به عنوان یک مجموعه درهمتنیده در نظر داشت.
ایکنا: دولت، احزاب و شخصیتهای سیاسی و شورای نگهبان چگونه میتوانند زمینه مشارکت حداکثری را فراهم کنند؟
حضور در صحنههای سیاسی و انتخاباتی باید با رویکرد تبیین و انتقاد منصفانه و بهویژه امیدآفرینی همراه باشد نه همراه با رویکرد تخریب، سیاهنمایی و یأسآفرینی. اگر یک نفر بیاید همه گذشته را سیاه نشان دهد و سیاهنمایی کند قطعاً نتیجه این اقدام یأس و ناامیدی است و نوعی اجماع مرکب در میان مردم مبنی بر اینکه «شما نمیتوانید یا طرفداران نظام نمیتوانند» به وجود خواهد آمد و مردم تفاوتی میان مجالس و دولتها قائل نخواهند شد.
بنابراین انصاف این است که صحبتها و گفتوگوها بر مبنای امیدآفرینی انجام شود و میان احزاب و گروههای سیاسی رقابت سالم وجود داشته باشد. عمل به راهبردهای چهارگانه انتخاباتی که مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار دادهاند قطعاً به برگزاری یک انتخابات پرشور و سالم منجر خواهد شد. بهتر است همه احزاب و جناحها به میدان بیایند و از نامزدهای انتخاباتی خود دفاع و پشتیبانی کنند.
باید نظرات را گفت، شنید و درباره آنها گفتوگو کرد. کنار زدن افراد به واسطه تخریب، خلاف موازین دینی و شرعی بوده و تبعیت از نفسانیت است؛ لذا در انتخابات پیشرو نامزدهای انتخاباتی تخریب را خط قرمز خود قرار داده و از آن پرهیز کنند. انتقاد منصفانه و ایراد گرفتن به نظرات و عملکردها طبیعی است و باید محترم شمرده شود.
ایکنا: عملکرد مجلس یازدهم تا چه اندازه امیدآفرین بوده و میتواند عاملی برای افزایش مشارکت در انتخابات پیش رو باشد؟
مجلس یازدهم عملکرد خوبی داشته و چند قانون خوب را به تصویب رسانده است؛ «قانون راهبردی مقابله با تحریمها»، «قانون حمایت همهجانبه از شرکتهای دانشبنیان»، «قانون جهش تولید مسکن»، «قانون رتبهبندی معلمان»، «قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کارها» و «قانون بانک مرکزی» و دیگر موارد از جمله اقدامات خوب و مؤثر مجلس یازدهم محسوب میشوند که باید برنامه هفتم توسعه و متناسبسازی حقوق بازنشستگان را هم به این اقدامات افزود. مجموعه این اقدامات مجلس در راستای امید به آینده و بهبود شرایط است که اگر به خوبی این اقدامات برای مردم تبیین شود میتواند تمایل مردم را به حضور در پای صندوقهای رأی افزایش دهد.
ایکنا: بحث رعایت اخلاق یکی از موضوعات متمایزکننده نظام مردمسالاری دینی از دیگر نظامهاست، به نظر شما بیاخلاقی یا اخلاقمداری چقدر به انگیزه مشارکت مردم در انتخابات کمک میکند؟
خداوند در آیه 83 سوره مبارکه «قصص» میفرماید: «تِلكَ الدّارُ الآخِرَةُ نَجعَلُها لِلَّذينَ لا يُريدونَ عُلُوًّا فِي الأَرضِ وَلا فَسادًا»؛ این آیه تأکید دارد خداوند سعادت در آخرت را برای کسانی قرار داده که در این دنیا از برتریطلبی و فساد دوری کنند.
کسی که بخواهد در انتخابات از راههای غیرقانونی و غیراخلاقی کار خود را پیش ببرد، در واقع دست به فساد زده و دادن وعدههای دروغ، خرید و فروش رأی و تخریب دیگران از مصادیق فساد هستند. نباید با حیله و یا با هر ابزاری به هدفی که به دنبالش هستیم دست پیدا کنیم. نمایندگی مجلس یک هدف است و اگر فرد سالم باشد قطعاً بعد از انتخاب شدنش به عنوان نماینده مردم در مجلس از سلامت رفتاری و اخلاقی برخوردار خواهد بود.
بنابراین اخلاقمداری در نظام اسلامی برای همه به ویژه سیاستمداران و نمایندگان باید به عنوان یک اصل قرار گیرد. مهمترین اصل در میان دیگر اصول اخلاقمدارانه، صداقت است به عبارت بهتر یک نماینده و یا یک نامزد انتخابات نباید حرفی را که نمیتواند به آن عمل کند به زبان بیاورد یا در نهایت بگوید من این را پیشنهاد خواهم کرد و جزء برنامههایم هست و آن را پیگیری میکنم. پرهیز از دادن وعدههای غیرعملی و انجام حرکات غیراخلاقی باید به جد مورد توجه نامزدها قرار گیرد.
ایکنا: به عنوان سؤال پایانی باید بپرسم که حضرتعالی چند دوره در مجلس حضور داشتید و از آنجا هم که مجلس یکی از ارکان قدرت در نظام محسوب میشود، به نظر شما مجلس قوی باید چه ویژگیهایی داشته باشد و از سوی دیگر مشارکت حداکثری مردم چه تأثیری در شکل دادن مجلس قوی دارد؟
مجلس قوی محصول حضور قوی مردم در صحنههای مختلف انتخابات است؛ بنابراین پشتوانه مردمی مجلس و مشارکت مردم در انتخابات هرچقدر بیشتر باشد به همان اندازه مجلس قویتر خواهد بود اما چه زمانی مشارکت بیشتر میشود؟ زمانی که انتخابات رقابتی باشد. بنابراین ما از حضور افراد مختلف در انتخابات استقبال میکنیم و از فرمایشات مقام معظم رهبری هم میتوان این موضوع را برداشت کرد.
هرچقدر تنوع کاندیداها و جریانات سیاسی در انتخابات بیشتر باشد، مردم برای حضور پای صندوقهای رأی تمایل نشان خواهند داد. به طور کلی مشارکت بیشتر مردم در انتخاباتی مانند انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری به تقویت نظام منجر میشود و یک محصول کلان برای نظام به ارمغان میآورد و آن محصول عبارت است از افزایش قدرت بازدارندگی و پشتیبانی مردم.
از سوی دیگر علاوه بر اینکه حضور سلایق سیاسی در انتخابات مجلس به افزایش مشارکت منجر میشود، راهیابی نمایندگان مردم از جریانات و سلایق سیاسی مختلف به تحقق مجلس قوی کمک میکند. قرار نیست همه یک نوع فکر کنند چون اگر یکدست فکر کنیم و همسو باشیم امکان دارد ایرادات تصمیمی که گرفته شده مشخص نشود. تفکرات مختلف در حوزههای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و غیره، تضارب آرا را به دنبال داشته و نظر بهتر را به وجود میآورد. پس تنوع دیدگاهها به تقویت مجلس کمک میکند.
نکته بعدی که باید مورد اشاره قرار گیرد مربوط به ضرورت حضور تخصصهای مختلف در مجلس است. مجلس را باید یک دانشگاه چهار ساله بدانیم و افرادی که با پشتوانه علمی و تجربی وارد آن میشوند میتوانند در حوزههای مختلف بحث و بررسی کنند و در نهایت دست به تصویب قانون بزنند. ما همه موضوعات را در مجلس بررسی میکنیم و این یک ویژگی است.
حضور افراد باتجربه و چهرههای جوانِ نوآور به تقویت مجلس کمک میکند و خوشبختانه مجلس یازدهم اینگونه بود و امیدواریم که مجلس بعدی هم، چنین باشد. مجلس هرچقدر قوی باشد ریلگذاری برای دولت و حل مشکلات جامعه بهتر خواهد بود.
مجلس شورای اسلامی از کمیسیونهای تخصصی و چندین فراکسیون تشکیل شده که هر یک از اینها در قویتر شدن مجلس مؤثر هستند. بیشتر دستورکارهای مجلس مربوط به حل مشکلات اقتصادی، چگونگی استفاده از منابع با وجود محدودیت برای پاسخگویی به نیازها و بررسی راهکارهای حل کسری بودجه کشور و دیگر موارد هستند.
گفتوگو از مهدی مخبری
تنظیم از سعید امینی
انتهای پیام