عبودیت و بندگی خدا را از عاشوراییان فرا بگیریم
اقامه نماز که از مصادیق بارز بندگی و عبودیت است، در آیات قرآن از صفات اهل ایمان شمرده شده است. نماز باید در جامعه، علنی اقامه شود «وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ»؛ امام حسین(ع) با اینکه نمازش شکسته بود و می‌توانست در خیمه نماز بخواند، در مقابل جمعیت نماز را به‌پا داشت، طوری که هنگام اقامه نماز در ظهر عاشورا تیرهای زیادی به‌سوی حضرت رها شد و در واقع این همان اوج عبودیت و بندگی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم در یادداشتی که در اختیار ایکنای قم قرار داده؛ نوشته است: زندگی عاشوراییان تجلی و نمادی از آیات الهی و سرشار از پیام‌ها و درس‌های زندگی‌ساز است؛ از همین‌رو در راستای لبیک گفتن به ندای رهبر فرزانه انقلاب در انجام فریضه جهاد تبیین و ارتقای فرهنگ قرآنی زندگی عاشوراییان در جامعه، درس‌نامه سبک زندگی عاشورایی تقدیم مخاطبان ایکنا می‌شود و امید می‌رود این مطالب گامی باشد در فراهم شدن زمینه الگوپذیری از زندگی عاشوراییان در عرصه‌های گوناگون زندگی.
بررسی زندگی امام حسین(ع) و یارانش نیز نشان می‌دهد که ایشان همواره به نماز توجه خاصی داشته‌اند. همه سخنرانی‌های امام حسین(ع) برای یارانشان در طول سفرشان تا کربلا بعد از نماز بوده است. این مطلب نشان می‌دهد که فکر انسان بعد از نماز آمادگی بهتری دارد.
در آیات قرآن نیز به نماز اشارات زیادی شده است؛ خداوند متعال در آیات 1 و 2 سوره بقره می‌فرماید: «ذلک الکتابُ لارَیبَ فیه هُدیً لِلمُتَّقین، الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُون: پرهیزکاران آن‌ها هستند که به غیب ایمان می‌آورند، و نماز را برپا می‌دارند و از تمام نعمت‌ها و مواهبى که به آن‌ها روزى دادهایم انفاق می‌کنند.»
در آیه 71 سوره توبه می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ: مردان و زنان باایمان ولى و یار و یاور یکدیگرند، امر به معروف و نهى از منکر می‌کنند، و نماز را برپا می‌دارند، و زکات را می‌پردازند، و خدا و رسولش را اطاعت می‌نمایند، خداوند به‌زودى آن‌ها را مورد رحمت خویش قرار می‌دهد خداوند توانا و حکیم است.»
در آیات اول تا سوم سوره نمل نیز می‌فرماید: «طس تِلْکَ آیاتُ الْقُرْآنِ وَ کِتابٍ مُبِینٍ، هُدىً وَ بُشْرى لِلْمُؤْمِنِینَ، الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ: طس، این آیات قرآن، و کتاب مبین است. وسیله هدایت و بشارت براى مؤمنان است. همان کسانى که نماز را بر پا می‌دارند و زکات را ادا می‌کنند و به آخرت یقین دارند.»
در سه آیه ذکر شده، اقامه نماز که از مصادیق بارز بندگی و عبودیت است از صفات اهل ایمان شمرده شده است.
تقاضای تأخیر جنگ به خاطر نماز
در روز نهم محرم، «عمر سعد» و دیگر سران نظامی تصمیم گرفتند که با یک حمله عمومی کار را یکسره کنند، حرکت لشکر‌ها و بالارفتن گردوغبار‌ها همه را متوجه خود کرد، امام حسین(ع) برادرش حضرت عباس(ع) را فرستاد تا علت حرکت سپاه دشمن را بداند. امام حسین(ع) فرمود: «برادرم تو به جای من سوار شو و به نزد اینان برو و به ایشان بگو چیست شما را و چه می‌خواهید؟ و از سبب آمدن ایشان پرسش کن»، حضرت عباس(ع) رفت، بازگشت و فرمود: «می‌گویند یا با یزید بیعت کن و یا آماده نبرد باش.» حضرت اباعبدالله(ع) به برادر فرمود: «به‌سوی آنان بازگرد و تلاش کن جنگ را به فردا واگذاری تا ما امشب را نماز بخوانیم و به دعا و استغفار بگذرانیم، خدا می‌داند من از کسانی هستم که نماز و قرآن خواندن و زیاد دعا کردن و استغفار را دوست دارم.» (بحارالانوار مجلسی، ج44، صفحه 392)
امام سجاد(ع) می‌فرماید: «پدرم در شب عاشورا تا صبح مشغول نماز، قرآن و استغفار بود و همچنین اصحاب او تا صبح یا در حال رکوع بودند یا در حال سجده و دعا به حدی که ۳۲ نفر از لشکر عمر سعد به جمع یاران امام پیوستند.»
عشق مسلم به نماز: مسلم بن عقیل در آخرین شب از عمر خود که در منزل طوعه بود، شب را تا صبح نماز خواند.
«ابو ثمامه» و عشق‌بازی با نماز: او شخصیت مهم کوفه و مسئول بیت‌المال و خرید اسلحه برای مسلم بوده است، او گفت دوست دارم نماز بخوانم و شهید شوم و در آخر هم هنگام اقامه نماز ظهر مقابل حضرت اباعبدالله(ع) قرار گرفت و شهید شد.
«سعید بن عبدالله»: اولین کشته نماز در کربلا و عموم مورخین گفته‌اند که سعید بن عبدالله حنفی، سینه و سر و صورت خود را سپر آن حضرت و یاران او قرار داد تا نماز بخوانند و، چون زخم‌ها بر بدن او فراوان شد و نتوانست، روی پای خود بایستد، بر زمین افتاد، در حالی که می‌گفت «خدایا، ایشان را همانند قوم عاد و ثمود از رحمت دور گردان و پیامبرت را از طرف من درود فرست و این درد و زخمی را که به من رسید به او ابلاغ فرما؛ که هدف من در این کار یاری فرزند پیامبر تو بود»، آن گاه روی خود را به‌سوی امام حسین(ع) کرد و عرض کرد «اوفیت یابن رسول الله: یعنی آیا به عهد خود وفا کردم؟»
امام حسین(ع) فرمود: «نعم انت امامی فی الجنه؛ یعنی آری، تو در بهشت پیش روی من هستی»، به دنبال این سخن بود که روح از بدن او پرواز کرد و در بدن او سیزده تیر مشاهد کردند و این غیر از زخم‌ها و ضربه‌های بود که بر او وارد شد بود، رضوان الله و سلامه و برکاته علیه و علی من استشهد معه. (وقعه الطف، ص229)
نماز و عبادت حضرت زینب(س)
یکی از ویژگی‌های این بانوی بزرگوار اسلام حالت معنوی و ارتباط قوی او با آفریدگار جهان بود، به‌طوری که نقل کرده‌اند، حتی در شب یازدهم محرم که شب شام غریبان بود، نماز شبش ترک نشد؛ منتهی به خاطر ضعفی که بر وی مستولی شده بود، نماز شب خویش را در آن شب نشسته خواند. (باقر شریف القرشی، حیاه الامام الحسین، ص309)
مرحوم نقدی در کتابش آورده که «حضرت زینب(س) در عبادت ثانی حضرت زهرا(س) بود، تمام شب‌ها را به عبادت، تهجد و تلاوت قرآن سپری می‌کرد»؛ وی همچنین از برخی از بزرگان نقل می‌کند که در طول عمر تهجّد و شب زنده‌داری‌اش ترک نشده است، حتی در شب یازدهم محرم.
امام زین‌العابدین(ع) می‌فرماید: «در شب یازدهم محرم دیدم، نشسته نماز می‌خواند» نیز آن بزرگوار می‌فرماید «با این همه مصیبت و اندوهی که به ما روی آورده، اما در مسیری که به شام می‌رفتیم، نافله‌های شب عمه‌ام اصلاً ترک نشد»، امام حسین(ع) در آخرین وداع با خواهرش زینب به او فرمود «یا اختاه لاتنسینی فی نافلة اللّیل؛ خواهرم مرا در نماز شب فراموش نکن»، همچنین از فاطمه دختر امام حسین(ع) چنین نقل شده که «عمه‌ام زینب در شب دهم محرم در محراب عبادت مشغول مناجات بود و با خدا راز و نیاز می‌کرد، در حالی که چشمی از ما به خواب نرفته و ضجه‌های ما آرام نشده بود.»
از امام سجاد(ع) نیز نقل شده است: «هنگامی که ما را از کوفه به سوی شام حرکت می‌دادند، عمه‌ام زینب مرتب نماز‌های واجب و مستحب خویش را انجام می‌داد و در بعضی از منازل نمازش را نشسته می‌خواند، وقتی سبب را پرسیدم؟»، گفت «به خاطر گرسنگی و ضعف؛ زیرا سه شبانه روز غذا نخورده بود و سهم غذایش را در میان کودکان تقسیم کرده بود» بهترین عبادت نماز معرفی شده است. حال هر کدام از ما ببینیم چقدر با نماز ارتباط داریم، چقدر به آن علاقه داریم. علاقه انسان از به جا آوردن آن مشخص می‌شود. آیا نماز ما اول وقت است؟ آیا نماز را با شادابی به جا می‌آوریم؟
امام صادق(ع) فرمود: «امْتَحِنُوا شِیعَتَنَا عِنْدَ مَوَاقِیت الصَّلَاةِ کَیْفَ مُحَافَظَتُهُمْ عَلَیْهَا: امتحان کنید شیعیان ما را به وقت‌های نماز که چگونه اول وقت می‌کنند.» در سوره مؤمنون نیز حفاظت از نماز از ویژگی‌های اهل ایمان شمرده شده است: «قد افلح المومنون، الذین هم فی صلاتهم خاشعون. والذین هم علی صلواتهم یحافظون.»
نماز باید در جامعه، علنی اقامه شود «وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ»، بدین جهت امام حسین(ع) با اینکه نمازش شکسته بود و می‌توانست در خیمه نماز بخواند، در مقابل جمعیت نماز را به‌پا داشت، هنگام اقامه نماز در ظهر عاشورا ۳۰ تیر به سوی حضرت رها شد؛ یعنی تقریباً در برابر هر کلمه از حمد و رکوع و سجده، یک تیر به سوی امام پرتاب شد، دو نفر برای اقامه همین دو رکعت در خون خود غلطیدند، به راستی نماز چیست که در عصر تاسوعا هنگامی که به سید‌الشهدا(ع) پیشنهاد حمله می‌شود، آن حضرت پس از چند نوبت گفت‌وگو، جنگ را یک روز به تأخیر می‌اندازند و می‌فرمایند: «إِنّی أَحِبُّ الصَّلاةَ» و نفرمود: می‌خواهم نماز بخوانم؛ بلکه فرمود «من نماز را دوست دارم.»؛ بسیاری از ما نماز می‌خوانیم، ولی چقدر مثل مولایمان حسین (ع) به آن عشق می‌ورزیم؟
انتهای پیام
