خصوصیات اخلاقی امام صادق(ع) را بشناسید

به گزارش ایکنا از البرز، امام جعفربن‌محمد در 17 ربیع‌الاول سال 83 ق در میدنه به دنیا آمد. کنیه‌اش اباعبدالله و مشهورترین لقبش صادق آل‌محمد است. برخی گفته‌اند امام صادق(ع) به جهت پرهیز از شرکت در قیام‌های عصر خود، صادق لقب گرفته است؛ چرا که در آن زمان به کسی که مردم را گرد خود جمع و به قیام بر ضد حکومت تحریک می‌کرد، کذّاب(دروغگو) می‌گفتند.1

حیات پرخیر و برکت امام ششم شیعیان با خلافت 10 خلیفه آخر بنی‌امیه همراه بود. به علت فشارهای سیاسی و عدم دسترسی شیعیان به امام صادق(ع)، مجموعه‌ای از نمایندگان را در مناطق مختلف اسلامی تعیین کرد که از آن با نام سازمان وکالت یاد می‌شود.2

در دوران امامت امام صادق(ع)، به علت ضعف حکومت اموی، آزادی بیشتری برای ابراز عقیده به وجود آمد و بحث‌های علمی بسیاری در موضوعات مختلف درگرفت. این آزادی علمی و دینی که برای کمتر امامی از ائمه دوازده‌گانه وجود داشت، سبب شد تا شاگردان امام آزادانه در مباحث علمی شرکت کنند.3

سخاوت و بخشش امام ششم

هشام بن‌سالم در خصوص سخاوت و رسیدگی آن حضرت به نیازمندان گفت: هر وقت تاریكى شب همه جا را مى‏گرفت و مقدارى از شب می گذشت حضرت صادق(ع) انبان‌هایى از نان و گوشت و پول برمی‌داشت و بر شانه می‌گرفت می رفت به در خانه مستمندان مدینه بین آنها تقسیم می‌كرد با اینكه او را نمی‌شناختند پس از شهادت امام صادق دیگر آن شخص را نیافتند فهمیدند آن جناب امام صادق بوده است.

یکی از مشخصه‌های اهل بیت(ع) عبادت خالصانه خدای تبارک و تعالی است که در همه اهل بیت(ع) به وضوح به چشم می‌خورد. اهل بیت(ع) همواره توصیه‌هایی برای عبادت خالصانه به پیروانشان داشته‌اند. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «سعى كنید سجده‏ها و ركوع را طولانى کنید، زیرا وقتى یكى از شما ركوع طولانى دارد، شیطان از پشت سر او فریاد می‌زند واى بر من اینها اطاعت كردند، من معصیت و اینها سجده کردند.

مالک بن‌انس از جمله کسانی است که مدتی در محضر امام صادق(ع) تلمّذ کرده و درباره شخصیت آن حضرت چنین می‌گوید: «مدتی خدمت جعفربن محمد مشرف می‌شدم. آن حضرت اهل مزاح بود و همواره تبسم ملایمی بر لب‌هایش نقش می‌بست. هنگامی که در محضر او نامی از رسول خدا(ص) برده می‌شد رنگش به سبزی و سپس به زردی می‌گرایید. در مدتی که به خانه آن حضرت رفت و آمد داشتم او را خارج از سه حال ندیدم، یا نماز می‌خواند یا روزه بود و یا به قرائت اشتغال داشت و هرگز بدون وضو از حضرت رسول نقل حدیث نمی‌کرد و سخنی به گزاف نمی‌گفت.4

ابن‌سنان از حضرت صادق(ع) نقل كرد كه فرمود: «شوخى نكن که نورانیتت از میان می‌رود و دروغ نگو ارزش خود را از دست می‌دهى. از دو صفت بپرهیز دلتنگى و تنبلى؛ زیرا اگر دلتنگ و آزرده باشى بر حق صبر نخواهى کرد و اگر تنبلى كنى حق كسى را ادا نخواهى كرد». عیسى مسیح می‌گفت: هر كه زیاد گرفتارى براى خود داشته باشد، بیمار مى‏شود و هركه بداخلاق باشد خود را عذاب می‌دهد و هر كه زیاد صحبت كند، خطایش زیاد مى‏شود و هر كه زیاد دروغ بگوید ارزش خود را از دست می‌دهد و هر كه ناسزا به مردم بگوید جوانمردى را از دست می دهد.5

درس‌های مکتب امام صادق(ع) برای امروز

آیت‌الله مکارم شیرازی مرجع عالیقدر در خصوص درس‌هایی که می‌توان امروز از مکتب امام صادق(ع) گرفت، مطرح کرد: «باید اذعان کرد مکتب امام صادق(ع) پیامی برای امروز ما دارد، شرایط امروز ما مثل شرایط آن زمان است. رسانه‌های غربی با نشر شبهات از گوشه و کنار دنیا در راستای استحاله فکری و عقیدتی امت اسلامی به ویژه نظام اسلامی عمل می‌کنند، لذا کسانی که نتوانستند نظم اسلامی را با جنگ و تحریم و… وادار به تسلیم کنند، حالا از طریق شبهه‌افکنی به فکر افتادند تا در جوانان نفوذ کنند و مسلمانان را از هم متلاشی سازند و دچار تشتّت کنند، یعنی همان شرایط زمان امام صادق(ع) در عصر حاضر نیز به وضوح مشاهده می‌شود.

اینجاست که باید از همان مکتب ناب امام صادق(ع) بهره جست، لذا علما، دانشمندان اعم از علمای حوزه‌های علمیه و اساتید دانشگاه باید با فنون و علوم مختلف اسلامی آشنایی داشته باشند و با شبهات مخالفین مقابله و مواجهه مطلوب و موثر و از تزلزل عقیدتی و فکری جوانان در جامعه جلوگیری کنند.

سرانجام آن حضرت پس از خدمات علمی و جهاد عظیم تبیین در مقابله با دشمنان و ملحدان جامعه پیرامونیشان و مبارزه علمی، در 25 شوال سال 148 هجری قمری، در 65 سالگی، به دستور منصور دوانیقی، خلیفه ستمگر عباسی، به وسیله سمی که به آن بزرگوار خوراندند، به شهادت رسید و عالم اسلام را در فقدان خود عزادار کرد.

منابع:
1.ویکی شیعه
2. جباری، کتاب سازمان وکالت ائمه
3. جعفریان، حیات فکری-سیاسی امامان شیعه
4. جعفریان، حیات فکری-سیاسی امامان شیعه
5. موسى خسروى،‏ مواعظ امامان(ع) ترجمه جلد هفدهم بحار