حجتالاسلام والمسلمین محمود قیومزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، در گفتوگو با ایکنا، به توضیح درباره مفهوم سبک زندگی و نحوه استخراج سبک زندگی قرآنی پرداخت.
وی در بخش اول گفتوگو اظهار کرد: قرآن هم در حوزه اندیشه و باور و معنابخشی سبک زندگی ارائه میدهد؛ به این معنا که فکر و اندیشه انسان خدامحور و آخرتمحور باشد و هم بر حوزههای رفتاری و عملی تأکید دارد و به عنوان مثال، رفتار پیامبر(ص) را الگویی برای ما قرار میدهد. این مسئله میتواند در استخراج بعد سختافزاری سبک زندگی به ما کمک بکند. من تصورم این است اگر قرار است روی سبک زندگی اسلامی قرآنی کار کنیم باید هم کسانی باشند که در حوزه اعتقادی، فکری و اندیشهای سبک زندگی قرآنی کار کنند و مؤلفههای قرآنی سبک زندگی را استخراج کنند و هم افرادی که در حوزه روانشناسی و جامعهشناسی دین تخصص داشته باشند تا بتوانند مؤلفههای سبک زندگی را به صورت منظومهای جامع ایجاد کنند. اینکه رهبری توصیه کردند سبک زندگی اسلامی داشته باشیم لازمهاش این است کار گروهی و شبکهای انجام شود. به هر صورت کارهایی در این زمینه شده اما مطالعه کافی در این زمینه انجام نشده و مطالعات جامع نبوده است و راضیکننده نیست
وی در بخش دوم گفتوگو به توضیح درباره منابع استنباط سبک زندگی قرآنی پرداخت و توضیح داد: بیگمان قرآن و سیره اهل بیت(ع) مهمترین منبع استخراج سبک زندگی قرآنی است. در عین حال باید توجه داشته باشید که ما در سیره اهل بیت(ع) با چند نوع سیره مواجه هستیم؛ از جمله سیره حکومتی، سیره اخلاقی، سیره فردی، سیره اجتماعی و ... داریم. با مطالعه این سیرهها درمییابیم که اهل بیت(ع) در خانواده چگونه رفتار میکردند، در جامعه چگونه رفتار میکردند، در حکومت چگونه رفتار میکردند. خب اهل بیت(ع) در همه این زمینهها هم توصیههای اخلاقی دارند و هم الگوهای اخلاقی ارائه دادند که میتواند منابعی باشند که از آنها مؤلفههای سبک زندگی از آن استخراج کرد. به هر حال ائمه(ع) بر زندگی سالم تاکید داشتند و در این زمینه هم توصیههای اخلاقی و رفتاری داشتند و هم الگوی اخلاقی ارائه دادند. این مسئله میطلبد که در این حوزه کار شبکهای و گروهی انجام شود.
وی درباره روش استخراج سبک زندگی قرآنی از این منابع توضیح داد: یقیناً روش ما روش فردی نیست. همانطور که عرض کردم سبک زندگی باید به تمدنسازی منتهی شود؛ چنانکه مقام معظم رهبری فرمودند ما در گام دوم انقلاب اسلامی دنبال تمدنسازی هستیم. روشن است که این تمدنسازی کار یک نفر و یک گروه نیست. پس روش استخراج سبک زندگی قرآنی روش گروهی و روش شبکهای است؛ یعنی باید یک دانشگاه یا دانشکدههای موضوعی به نام دانشکده الگوی اسلامی ایرانی سبک زندگی داشته باشیم. باید این دانشکدهها رشتههای مختلفی داشته باشند و پژوهشگران روی قرآن، سیره، حوزه اخلاقی، حوزههای روانشناسی و جامعهشناسی و سیاسی و حوزههای بینشی و ارزشی و اعتقادی کار کنند که برآیند مطالعه این گروه یک منظومه کاملی از سبک زندی قرآنی خواهد بود. در عین حال باید توجه داشت که ما در این مسیر قرار داریم ولی کارهایی که تاکنون انجام شده راضیکننده نیست و مشکلاتی که دچار آن هستیم اثبات میکند که کارهایی که تاکنون انجام شده راضیکننده نیست.
وی در ادامه به توضیح درباره سبک زندگی قرآنی در شرایط خاص از جمله بیماری کرونا اشاره کرد و تصریح کرد: برخی شرایط، سبک زندگی را تغییر میدهد؛ مثل همین شرایطی که به واسطه ویروس کرونا به وجود آمده است. در بحث سبک زندگی این مسئله مطرح میشود که اگر یک بیماری مثل کرونا به وجود آمد سبک زندگی چه تغییر میکند، چراکه در سبک زندگی جامع شرایط مختلف الگوسازی میشود. در حوزه کرونا هم باید عرض کنم؛ اولاً در سبک زندگی اسلامی، امید داشتن هنگام مواجهه با بیماری اهمیت زیادی دارد. امیدواری یکی از بهترین راهها برای فائق آمدن بر همه مشکلات از جمله مشکلات ناشی از بیماری و از جمله بیماری کرونا است. سبک زندگی قرآنی در این زمینه مؤلفههایی مثل آرامش و اطمینان قلبی و مؤلفه امید داشتن و توکل داشتن را مطرح میکند. علاوه بر این، توصیههایی برای اینکه انسان خودش را در معرض خطر و بیماری قرار ندهد، از بیماری پیشگیری میکند و اینکه نباید انسان طوری رفتار کند که بیماری به دیگری سرایت کند و این امر موجب ضمان میشود، مطرح است. قطعا اینها به انتخاب سبک زندگی در شرایط کرونا کمک میکند. مضاف بر این باید به توصیههایی که بزرگان دینی با تکیه بر معارف دینی در این زمینه دارند توجه کرد؛ از جمله اینکه میگویند شما باید به سخنان متخصصین توجه کنید و اضرار به نفس و اضرار به غیر نداشته باشید و امیدتان را از دست ندهید و توکل داشته باشید. در همین وضعیت کرونایی تعدادی از حوزههای علمیه در حوزههای رواندرمانی به بیمارستانها کمک کردند و افرادی که با ایمان قوی برای پیشگیری از بیماری اقدام کردند کردند از کسانی که اعتقادات دینی نداشتند موفقتر بودند.
وی در پایان اظهار کرد: نکته آخر این است که معمولاً در مطالعات سبک زندگی قرآنی کمتر به این نکته توجه میشود که حیات طیبه قرآنی ناظر به زندگی دنیوی است؛ چنانکه قرآن کریم میفرماید: «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً؛ پروردگارا در اين دنيا به ما نيكى و در آخرت [نيز] نيكى عطا كن» (بقره/201). سیره اهل بیت(ع) هم مؤید همین نکته است. اگر ما میخواهیم به آخرت برسیم از طریق زندگی دنیا است و تبعاً سعادت اخروی هم از طریق زندگی شرافتمند دنیوی محقق میشود.
انتهای پیام