مشارکت شهری کار آسانی نیست

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، علی رضاقلی، پژوهشگر مسائل شهری و سیاسی امروز 15 بهمن‌ماه در نشست تخصصی «فرهنگ شهری و مشارکت اجتماعی» که در اتاق جلسات شورای اسلامی شهر مشهد برگزار شد، در خصوص مشارکت اجتماعی، اظهار کرد: وقتی مسئله‌ای ریشه‌‌دار باشد، حل این مشکل به‌کندی خواهد بود، اگر مشکلی ریشه‌ای نباشد، با آموزش در سال‌های متمادی حل خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه «هزینه مشارکت و تعاون شهری در حداکثر ممکن خود باید رخ بدهد»، افزود: برای هرکدام از این موارد زیرساخت‌های بلندمدت نیاز دارد. در هر نظام اجتماعی، الگوهای رفتاری خاص وجود دارد که بروز می‌کند، هر نظامی رفتارهای خاص به‌خود را دارد و وقتی کسی در شهر زندگی می‌کند، باید رفتارهای خاص به شهر را انجام دهد.

این پژوهشگر مسائل شهری ادامه داد: در گذشته مردم یاد نداشتند که از خیابان رد شوند و شهر از نظم خاصی برخوردار نبود، مردم طرز زندگی شهری را نمی‌دانستند، زمانی که اتوبوس به تهران آمد، مردم همه باهم سوار و پیاده می‌شدند، در آن‌زمان خبری از صف نبود و مردم درکی از صف نداشتند، حتی با نرده‌کشی و پلیس نیز، در زمان خروج همه مسافران باهم پیاده می‌شدند.

نظام جدید، رفتار جدید می‌خواهد

رضا‌قلی با بیان اینکه «نظام جدید، رفتار جدید می‌خواهد که شکل‌گیری این رفتار جدید به عوامل متعددی نیاز دارد»، عنوان کرد: ما دو زندگی جدا به نام روستایی و شهری داریم، این دو زندگی نیاز به تعامل دارند که این تعاون نیاز به هزینه دارد. هرچقدر هزینه تعاون و هزینه مبادله تعامل این تعاون را پایان بیاوریم، موفق خواهیم شد.

وی خاطرنشان کرد: این کار تنها شهرداری نیست، بلکه منوط به‌ دولت نیز می‌شود. دولت نمی‌تواند هر هزینه‌ای را پرداخت کند. برای دولت مقدور نیست هر سرمایه‌گذاری را انجام دهد. در هیچ شهرداری ممکن نیست که مردم همراهی نکنند و تعاون در شهر به‌وجود بیاید. مردم باید هزینه تعامل را پایین بیاورند، در برخی از کشورها دوربین مدار بسته در خیابان‌ها را جمع می‌کنند تا هزینه‌های سنگین شهر را پایین بیاورند، چرا که همه مردم قانون را رعایت می‌کنند.

این پژوهشگر مسائل شهری تاکید کرد: سازمان‌های جدیدی که در ایران به وجود آمدند،عموما وارداتی هستند. ما تنها این سازمان‌ها را در کشورهای دیگر دیده‌ایم و الگوی به‌وجود آوردن آن‌ها را در کشور خود گرفته‌ایم. این سازمان‌ها به‌نحوی از نهادها پیشی گرفتند. این سازمان‌ها به‌نحوی با خلقیات و رفتار ما جدا هستند، ما متعلق به تمدن دیگر هستیم و این سازمان‌ها متعلق به تمدن‌های دیگر هستند و اگر نهادها و سازمان‌ها جابه‌جا شوند، عملکرد صحیح خود را نخواهند داشت.

رضاقلی افزود: اگر شما نهاد انتخاباتی را از کشور دیگری به کشور خود بیاورید، این نهاد موفق نخواهد شد، اجرای قانون‌های وارداتی در قانون اساسی نیاز به زیرساخت دارد، ما از شهرهایی الگو گرفته‌ایم که چندین سال طول می‌کشد تا به الگو رفتاری شهری آن‌ها برسیم. اگر شورای شهر، نظام قانونی و حکومتی با هزار سال قدمت داشته باشیم و در این نظام‌ها، آدم‌های موفق روی کار بیایند، شما با شهری قانون‌مند مواجه خواهید شد.
وی با بیان اینکه «مشکلاتی در شهر و شهرداری وجود دارد که طیبیعی است»، اظهار کرد: ایران در گذشته تمدن و زندگی شهری نداشته است، ایران تقریبا در هزار سال اخیر توسط ایلات اداره می‌شد و خساراتی که خراسان در زندگی شهری دیده است از دیگر شهرهای ایران بیشتر بوده است.

رضاقلی با اشاره به اینکه «کشور ما با منابع نفت اداره می‌شود»، خاطرنشان کرد: زمانی که کشور در زمینه فروش نفت دچار مشکل شود، این مشکلات به تمام مردم ایران وارد می‌شود، اگر زمانی ما منبعی به نام «منبع نفت» نداشته باشیم، معلوم نیست چه مشکلاتی به مردم این کشور حاکم خواهد شد.

وی با بیان اینکه «مشارکت شهری کار آسانی نیست»، تاکید کرد: کارمندان ادارات جامعه شهری، همان مردم شهر هستند. این افراد برای رفع مشکلات و مشارکت شهری تربیت نشده‌اند و هر کاری که می‌خواهیم انجام بدهیم، نرخی دارد، مردم که برای انجام کار به این ادارات مراجعه می‌کنند و این رفتار را می‌بینند، چه فکری نسبت به مشروعیت دستگاه خواهند داشت؟ با این کار رابطه مردم با دستگاه کم‌ خواهد شد.

تعاون نیاز به هزینه مبادله دارد

این پژوهشگر مسائل شهری و سیاسی بیان کرد: مشروعیت با هزینه اطاعت رابطه معکوس دارد، هرچقدر مشروعیت بیشتر باشد، هزینه اطاعت فرمان‌برداران کم‌تر خواهد بود. مشروعیت با هزینه اطاعت رابطه معکوس دارد. شما در جامعه‌ای زندگی می‌کنید که نیاز به تعامل و تعاون دارد، تعاون نیاز به هزینه مبادله دارد و اگر مشروعیت نباشد، هزینه مبادله بالا می‌رود، تغییر الگو رفتاری شهری نیاز به زمان دارد.

رضاقلی عنوان کرد: وقتی با آدم‌های قانون‌شکن شهر صحبت می‌کنیم، متوجه خواهیم شد که این افراد متعلق به شهر نیستند، تا زمانی که شما بتوانید او را به یک شهروند تبدیل و ماهیت تعاون را در او القا کنید، زمان‌بر و خسته‌کننده است. هرچقدر دستگاه شهرداری مشروع‌تر جلوه کند، مردم با شهرداری بیشتر همکاری خواهد کرد.

این پژوهشگر مسائل شهری خاطرنشان کرد: مدیریت شهری باید به‌نحوی هزینه اطاعت را پایین بیاورند تا مردم بتوانند بیشتر با شهرداری همکاری کنند که در این صورت شهرداری بدون مشکل خواهد بود.

رضاقلی تاکید کرد: نواقص بازار اقتصادی و هویت شهری به نواقص بازار سیاسی برمی‌گردد، کوتاه‌ترین راه‌، حل نواقص سیاسی است و در این خصوص شهروندان در توسعه شهر شریک هستند.

رضاقلی با بیان اینکه «تنها کتاب عرفی، عقلانی و سیاسی «شاهنامه فردوسی» است»، اظهار کرد: از زمان مشروطه تا به حال منحنی امنیت بسیار بالا و پایین رفته است. امنیت در دوره‌های قبل و در حال حاضر پایین‌ است. ما باید ببینیم مشکلات از کجا ریشه می‌گیرد تا در همان‌جا حل کنیم. مشکلات کشور ما به روزانه، فصلی، بلند‌مدت، کوتاه‌مدت و... تقسیم می‌شود. مردم ما همیشه در این فکر هستند که فردا چه می‌شود؟ مدیریت کشور متعلق به این قرن نیست. این کشور برای ماست و می‌خواهیم 1000 سال در آن زندگی کنیم.

این پژوهشگر مسائل شهری و سیاسی عنوان کرد: تمدن ایران قبل از شهرنشینی، ایلاتی بوده است. در حال حاضر تمدن ایلی در رگ و خون همه مردم است. این جامعه نمی‌تواند به دموکراسی، بروکراسی، جمهوری‌خواه و... تبدیل شود. بحران‌های تاریخی در کشور وجود دارد که من نام آن‌ها را چرخه شور گذاشته‌ام. ما باید از این چرخه‌های شور بیرون برویم، با وضعیت تاریخی کشور، باید هرکدام از ما خدمت کنیم تا به آبادانی کشور کمک کنیم.