یوگا به ابعاد جسمی و معنوی آسیب می‌زند/ ورزشی که ورزش نیست

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مظاهری سیف، رئیس مؤسسه بهداشت معنوی و استاد حوزه علمیه، سوم تیرماه در نشست «بررسی و نقد یوگا» گفت: در یوگا بایسته‌ها و نبایسته‌های اخلاقی وجود دارد که ظاهرنمایی است، مثلا به فرد گفته می‌شود که نظافت برای ما خیلی مهم است و هر وقت می‌آیید دوش بگیرید و محیط را هم با عود معطر می‌کنند؛ اینها ویترینی از نظافت است ولی باطن قضیه امر متفاوتی است مثلا گفته می‌شود که ده لیوان آب نمک بخورند و آن را بالا بیاورند.

وی افزود: در یوگا ما با مکتبی سری روبرو هستیم و در مواجهه نخست ما دقیقا چیزی می‌بینیم که یوگا نیست. یکی از مراحل یوگا آسانا یا وضعیت‌های بدنی است؛ در غرب چون یوگا با واکنش‌هایی حتی از سوی کلیسا روبرو شد به آن قالب ورزشی و سلامتی دادند و تغییرات از خود هند شروع شد. در کشور ما هم این جنبه پررنگ است. 

مظاهری سیف بیان کرد: ادعاهای زیادی در مورد نقش‌های درمانی یوگا حرف زده می‌شود؛ فردی در رسانه ملی در مورد تاثیر یوگا در بهبود بیماری‌های قلبی عروقی صحبت می‌کرد و این جای تعجب است که وی بر چه مبنایی این سخنان را بیان می‌کرد. این در حالی است که تحقیقات نشان داده است یوگا در زمره ورزش‌هایی نیست که در رده متابولیسم شش به بعد و  ورزشی که عرق انسان را درآورد نیست. فعالیت کسی که یوگا انجام می‌دهد در حد کسی است که به اندازه دیدن تلویزیون متابولیسم دارد بنابراین اصالتا یوگا ورزش محسوب نمی‌شود.

مظاهری سیف اضافه کرد: یوگا نه تنها آثار مثبتی ندارد بلکه تحقیقات علمی عوارضی را هم برای آن نشان می‌دهد؛ براساس مقالاتی که در سایت «پاپ مد» وجود دارد و تاثیر آن بر بیماری‌های روانی و قلبی و عروقی مورد بحث قرار گرفته همه به این نتیجه رسیده‌اند که شواهدی بر نقش آن در بهبودی بیماران ندارد.

عوارض جسمی یوگا

استاد حوزه علمیه افزود: جوزف چاسید در تحقیقاتی نشان داده است که با یوگا اختلالی در پا ایجاد و اکسیژن‌رسانی به پا از  دو طرف مختل می‌شود و این اختلال در غیریوگاکاران هم به مقدار کمتر وجود دارد؛ اسم این عارضه را افتادگی یوگا نام گذاشته‌اند؛ یا حالت دیگری به نام مار کبری دارند که تحقیقات نشان می‌دهد تکرار حالت مار کبری به دفعات در یوگا موجب آسیب رساندن به مغز می‌شود؛ عدم تعادل، گیجی و سکته‌های خفیف از عوارض این حالت است.

مظاهری سیف اظهار کرد: انجام بلندمدت آسانا از جمله عوارض یوگاست زیرا گاهی افراد باید چندساعت در یک موقعیت بنشینند و بایستند، مثلا روزی چندساعت در حالت تشهد و یا مار کبری قرار می‌گیرد تا به اصطلاح تمرکز کند. حالت دیگری که در یوگا وجود دارد پل زدن است و تحقیقات نشان می‌دهد سبب آسیب‌دیدگی به مخچه می‌شود و باعث اختلال در حالت‌های صورت می‌شود؛ پل جزء آساناهایی است که از ابتدا به یوگاکاران یاد می‌دهند. برخی وضعیت‌ها موجب دید مبهم، مشکل در بلع و آسیب شدید سرخرگی می‌شود.

رئیس مؤسسه بهداشت معنوی تصریح کرد: در سال‌های 2001 تا 2014 حدود 30 هزار آسیب ناشی از یوگا در آمریکا گزارش شده است که روزانه حدود هفت آسیب است؛ یوگا فوتبال و بوکس نیست که ورزشی سنگین باشد بلکه یوگا برای افراد کهنسال و زنان باردار، کودکان و برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌شود و نه تنها درمان نمی‌کند بلکه اینقدر آسیب دارد؛ یوگا بوکس نیست که تلفات آن را به راحتی هضم کنیم.

وی افزود: با رئیس انجمن یوگای یکی از استاها صحبت کردم، طوری سخن می‌گفت که قصد داشت مرا هم جذب یوگا کند ولی در حین صحبت متوجه شدم که دچار اختلال روانی شده است و حتی می‌گفت من با ملائکه ارتباط دارم. بنابراین تصور نکنید اگر فردی چند سال یوگا کار کرد و دچار مشکلاتی نشد این مسئله برای همه رخ می‌دهد ضمن اینکه باید از این افراد تست پزشکی بگیریم تا معلوم شود آسیب دارند یا خیر. 

گانش‌پرستی؛ عارضه معنوی یوگا

مظاهری سیف بیان کرد: حدود 40 پایان‌نامه ارشد در رشته‌های پرستاری و هنر درباره یوگا نوشته شده و همه از آن تعریف کرده‌اند ولی وقتی ورق بزنید معلوم نیست چقدر تحقیق میدانی صورت گرفته و از منابع معتبر بهره برده‌اند؟ بنده جلسه‌ای با رئیس انجمن یوگای قم داشتم و او از خوبی‌های یوگا تعریف کرد و می‌گفت که من این ورزش را تغییر داده‌ام و مباحث انحرافی آن را حذف کرده‌ام ولی وقتی بنده اطلاعاتی در اختیار او قرار دادم در نهایت این گفت‌وگو سبب شد تا جزوه‌ای به ما بدهد که در آن نیایش‌های انحرافی مانند گانش‌پرستی در آن بود. 

وی افزود: موحدی نائینی در دهه 60 در شهر میسور به صورت کامل یوگا را آموزش دید و از هندی‌ها بهتر آموزش می‌داد، او در معبد گانش‌پرستی آموزش دیده و داده است لذا 70 درصد از افراد اولیه که یوگا را فراگرفته‌اند از همین معبد بوده‌اند؛ البته برخی افراد مدعی هستند ما یوگا را بومی‎‌سازی می‌کنیم ولی در حقیقت چنین چیزی ایجاد نشده و وجود ندارد؛ بنده معتقدم یکی از راه‌های کنترل آسیب‌های یوگا توسعه همین مسئله است.  

مظاهری سیف در پاسخ به این سؤال که آیا نمی‌شود ما حرکات یوگا را با نیت الهی انجام دهیم تا آسیب‌های معنوی و روحی یوگا را نداشته باشد، گفت: آسیب یوگا در دو بعد جسمی و معنوی وجود دارد؛ ابتدا باید معنویت و فلسفه و حکمت پشت پرده یوگا کنترل شود که الان متاسفانه در حال آموزش است؛ البته ممکن است در جلسات ابتدایی چیزی آموزش داده نشود ولی به تدریج به یوگاکاران یاد می‌دهند، بنابراین باید هم از لحاظ معنوی و هم جسمی تغییرات اساسی در آن ایجاد کنیم.

استاد حوزه علمیه افزود: ساچی داناندا کتابی دارد که منبع آموزش یوگا است؛ در صفحه 177 در مورد تمرین‌های تنفسی گفته است، این تمرین بسیار قوی است و می‌تواند در وجود انسان نیروهای عجیبی ایجاد کند و حتی در حین تمرین باید تصور کنی که در حال بازی با افعی هستی؛ همین نفس معمولی و زیبا و فرحبخش در یوگا به بازی با افعی تشبیه می‌شود. داستان یوگا داستان بیداری مار آتشین درونی است وگرنه سلامتی و شادابی و جوانی که در این باره گفته می‌شود همه ظواهری است  تا افراد را به سمت نیایش و آئین‌های انحرافی خود سوق دهند.  

اختلالات روحی و روانی یوگا

وی با بیان اینکه اختلال دوقطبی، ناسازگاری با خویش و دیگران و کار و جهان و تغییرات در وضع ظاهر از جمله اختلالات یوگاست، اضافه کرد: در حالت معمولی حواس پنجگانه ما به خوبی فعالیت دارند و مغز از طریق اطلاعات حواس نسبت به حوادث واکنش نشان می‌دهد ولی در یوگا می‌گویند ذهن باید بر حواس مسلط باشد؛ ذهن بگوید چه چیزی را ببین و حس کن و بشنو؛ یعنی چشم بگوید الان چیز وحشتناکی نمی‌بیند، ذهن می‌گوید گوش تو چیزهایی بشنود که دیگران نمی‌شنوند و چیزی که تو حس می‌کنی خشن نیست. لذا افراد باید از داروهای مخدر استفاده کنند که چیزی فراتر از حواس ظاهری را ببینند.

رئیس مؤسسه بهداشت معنوی تصریح کرد: بنده با یکی از پیشکسوتان یوگا صحبت کردم، او در تجربه‌ای از یوگا که آن را کرامت می‌دانست گفت یک روز در خیابان ولیعصر یوگا کردم و دیدم بالا رفته‌ام و مردم همه از زیر پای من عبور می‌کنند؛ واقعا از این گزارش چه چیزی به دست می‌آید؟ آیا مگر می‌شود کسی در خیابان ولیعصر بپرد و مردم از یر پای او رد شوند ولی هیچ فیلم و تصویری از وی منتشر نشود. وی در تجربه دیگری گفت ما جمع چندنفره‌ای بودیم و رفتیم داخل حیاط و با درختان صحبت کردیم و همه در این گفت و گو با درختان شنیدیم که درختان می‌گفتند ما شما را دوست داریم، به ما احترام بگذارید و مهربان باشید. واقعا چه تفسیری از این گزارش می‌توان داشت؟ دیدن خدایان هم در گزارشات یوگاکاران دیده می‌شود.

وی افزود: مرحله دیگر یوگا دارانا و دایانا است؛ اصل در اینجا خالی کردن ذهن و تمرکز بر روی یک چیز و حفظ این وضع که در فارسی مراقبه ترجمه می‌شود؛ در اینجا مراقبه خالی گذاشتن ذهن است ولی مراقبه در فرهنگ اسلامی، حفظ یاد خدا و اسماء خدا در درون انسان و قلب و ذهن است. در مراقبه معنوی اسلامی، ذهن پویاست ولی در یوگا ذهن متوقف است و نه پویا؛ در حقیقت مطلق خودآگاهی و آگاهی و حتی آگاهی به احساسات هم متوقف می‌شود. خیلی‌ها تلاش‌ می‌کنند برای مقبولیت یوگا آن را با عرفان اسلامی همسان‌سازی کنند تا توجیهی برای آن بتراشند.

این سخنران در پایان افزود: البته یوگا ریزش زیادی دارد و همه افراد به انتهای بد آن نمی‌رسند؛ ابتدای کار چون عمدتا این ورزش به صورت مختلط برگزار می‌شود و یکسری جذابیت‌هایی دارد افراد زیادی جذب می‌شوند ولی به تدریج که به یکسری مسائل انحرافی آن پی می‌برند آن را کنار می‌گذارند. البته عمده کارآموزان این رشته، دختران هستند و گزارش‌های تأسف‌باری هم از سوء‌استفاده از این دختران وجود دارد که برخی از آنها در قالب تورهای مسافرتی به هند انجام می‌شود و مسئولان این رشته به خاطر درآمدها و منافعی که وجود دارد تدبیری نمی‌کنند. البته مواجهه قضایی هم جواب نمی‌دهد و باید به مردم آگاهی‌بخشی کنیم.