اعتکاف؛ فرصتی برای احرام دل در تنگنای مشکلات معیشتی

آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، استاد حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه اعتکاف از سنت‌های بزرگ و با اهمیتی است که در اسلام ثواب‌های زیادی برای آن ذکر شده است، اظهار کرد: اصل اعتکاف در مسجدالحرام و در دهه آخر ماه مبارک رمضان از سوی پیامبر(ص) وجود داشته است و آن چه بر آن تأکید شده همین ایام است؛ معروف است پیامبر در این ایام رختخواب خود را برچیدند و در طول این مدت مشغول عبادات پی در پی تا آخر ماه رمضان بودند.

وی با اشاره به برکات ماه رجب گفت: خداوند این ماه را برای خود انتخاب کرد و ماه شعبان را برای پیامبر(ص) و ماه رمضان را برای امت پیامبر(ص) قرار داد؛ بنابراین اعمال این ماه مانند عمره رجبیه ثواب زیادی دارد و جای حج را می‌گیرد، الحمدلله این سه روز در سالیان اخیر از سوی طلاب و دانشجویان مورد اهتمام و توجه زیادی قرار گرفته است که جای شکر دارد.

احرام معتکفین در مسجد

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه معنای اعتکاف آن است که انسان از هر چیز دنیایی دست کشیده و به سوی خدا برود، اظهار کرد: انسان در حج که نوعی احرام است، از چیزهایی پرهیز می‌کند که در اعتکاف هم وجود دارد تا انسان خود را برای عبادت مهیا کند؛ شرط اعتکاف روزه است و روزه روزهای اول و دوم مستحب است، ولی روز سوم واجب است؛ زیرا اصل اعتکاف نوعی احرام است و اگر انسان اعمال دیگری اضافه کرد ثواب بیشتری خواهد داشت. اعمالی چون ختم قرآن و ادعیه ماثور زیادی هم دارد که خوب است حتی کسانی که توفیق اعتکاف ندارند آن را بخوانند

استاد حوزه علمیه بیان کرد: اعتکاف روحیه انسان را آماده می‌کند تا به عرفانی برسد که محضر الهی را درک کند و خود را موظف به مراقبت‌های دینی و ایمانی کند. این موضوع آن قدر مهم است که در آیه شریفه 125 بقره، «وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ» خداوند به ابراهيم و اسماعيل فرمان می‌دهد كه خانه مرا براى طواف‏‌كنندگان، معتكفان و ركوع و سجودكنندگان پاكيزه كنيد.

اعتکاف در اوج مشکلات معیشتی 

فقیه یزدی در پاسخ به این پرسش که گاهی در فضای عمومی مطرح می‌شود که مردم و به خصوص جوانان در اوج مشکلات اقتصادی و معیشتی هستند و اعتکاف برای کسانی خوب است که این دغدغه‌ها را ندارند یا متناسب با فضای مدرن نیست. چه پاسخی برای این تفکر می‌توانیم داشته باشیم؟ اظهار کرد: هر کاری انسان بخواهد انجام دهد وقت گذاشتن و خرج کردن نیاز دارد، ولو اینکه تفریح باشد و یا خدای ناکرده گناه و کار نادرست. چه توفیقی از این بالاتر که انسان از عمر و پول خود برای یک امر دینی مانند اعتکاف هزینه کند.

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: اخوی مرحوم ما همیشه سفارش می‌کردند که خوب است اعتکاف به صورت خانوادگی برگزار شود؛ همان طور که حج خانوادگی با رعایت مسائل شرعی لذت‌بخش‌تر و معنوی‌تر است؛ این مسئله سبب می‌شود تا این فرهنگ در میان فرزندان هم نهادینه شود؛ به نظر بنده این نوع تفکرات عمدتاً بهانه‌گیری و ایرادگیری است؛ برخی بازاریان محترم قدیم که مغازه‌ آنها کنار مسجد است، موقع نماز تعطیل کرده و به مسجد می‌روند با اینکه ممکن است ضرر مالی هم داشته باشد، ولی به برکت آن باور داشتند.

وی افزود: قرآن کریم در سوره مبارکه جمعه و در آیه ششم «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» فرموده است که در هنگام نماز جمعه، بیع و خرید و فروش را رها کنید و در آیات بعد تأکید دارد که خدا خیرالرازقین است. کسانی که تجربه کرده و اهل اخلاص بودند به عینه مشاهده کرده‌اند که برکت عمر و مال آنها بیشتر شده است؛ ضمن اینکه قرآن کریم در آیه 37 سوره مبارکه نور فرموده است: «رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ؛ مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات به خود مشغول نمى‌دارد...»، یعنی انسانی در مسیر صراط مستقیم است که تجارت و بیع آنها را از ذکر خدا باز نمی‎‌دارد.

آیت‌الله فقیه یزدی بیان کرد: در ماه رجب و به خصوص سه روز اعتکاف اعمال خوب و زیادی دارد که ثواب فوق العاده دارد و در روایت بیان شده که اگر کسی حتی یک روز این ماه را روزه بگیرد مشمول ندای «این الرجبیون» در قیامت می‌شود. البته روزه و اعمال پنجشنبه و جمعه هر ماه توصیه شده، ولی در این ماه ویژه است و حیف است که این فرصت‌ها از دست برود.