نگاه فرا دانشگاهی جهاد به فرهنگ

پس از پيروزی انقلاب اسلامی، فضای جامعه از فرهنگ طاغوتی پاک نشده بود و مظاهر آن در همه جا به چشم می‌خورد. همچنين عوامل فعال طاغوتی در دانشگاه‏‌ها مانع اشاعه فرهنگ اسلامی بودند. در نتيجه دانشجويان در برابر اين مسئله، به مقابله برخاستند و دانشگاه‏‌ها تعطيل شد. حضرت امام (ره) با تأييد اين حركت، فرمان تشكيل نهاد انقلابی «جهاددانشگاهی» را صادر كردند تا پس از تشكيل ستاد انقلاب فرهنگی، فرهنگ منحط غربی از مراكز علمی و فرهنگی كشور زدوده شود. اين مركز فرهنگی در سال 1363، به عنوان ستاد اجرايی انقلاب فرهنگی تغيير نام داد تا اين كه در سال 1364، پس از استقلالِ دانشگاه‏‌ها و جداشدن وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مجدداً به عنوان جهاددانشگاهی مطرح شد. بر اساس اساسنامه اين نهاد، جهاددانشگاهی، نهادی است عمومی و غير دولتی، زير نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دارای شخصيت مستقل و از لحاظ استخدامی و مالی، تابع مقرراتی است كه در چارچوب اختيارات قانونی به تصويب هيئت امنای جهاددانشگاهی می‌رسد. از سال 1369، جهاددانشگاهی به عنوان پلی ميان دانشگاه و بخش صنعتی و خدماتی كشور معرفی و محل استقرار آن، بيرون از دانشگاه تعيين شد. گسترش تحقيقات و شكوفايی روحيه پژوهش، گسترش طرح‏‌های كاربردی و نيمه صنعتی از طريق پيوند با مراكز علمی و تحقيقاتی به منظور به كارگيری وظايف و توسعه امور فرهنگی در سطح جامعه از طريق همكاری با حوزه و دانشگاه و ساير مراجع و نهادهای فرهنگی به ويژه برای نسل جوان، از اهداف مهم جهاد دانشگاهی است.

مهدی باصولی، رئیس جهاددانشگاهی استان یزد به مناسبت 16 مردادماه، چهلمین سالگرد تاسیس جهادانشگاهی در گفت‌وگو با ایکنا از یزد، ضمن تبریک اعیاد قربان و غدیر و ولادت امام هادی (ع) اظهار کرد: تقارن این اعیاد با سالگرد تاسیس جهاددانشگاهی را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم خیر و برکت این ایام شامل این نهاد هم بشود.

وی ادامه داد: جهاددانشگاهی با هدف مقدسی شروع به فعالیت کرد و نقش اجرای انقلاب فرهنگی را عهده‌دار و سپس در وقوع جنگ تحمیلی، عملا در نقش پشتیبانی و علمی دفاع مقدس ظاهر شد و خدمات شایسته‌ای را ارائه کرد.

باصولی افزود: پس از آن با توجه به اینکه عملا هم نقش جهاد در دانشگاه‌ها کمتر شده بود و بحث جنگ هم تمام شده بود، با تغییر ماموریت خود به عنوان پلی بین جامعه و دانشگاه فعالیت کرد و سعی شد در حیطه‌های آموزشی، فرهنگی و پژوهشی فعالیت‌هایی را برای این مرز و بوم ارائه کند و هر کجا خلایی احساس شد، جهاددانشگاهی سعی کرد به آن حوزه وارد شده و آن خلاء و مشکل را برطرف کند و خدا را شاکریم در طول این چهل سال نهالی که احساس می‌شد، گذرا باشد، به فرموده مقام معظم رهبری به یک درخت تناور تبدیل شده که خیر و برکات آن اکنون در سطح جامعه گسترده شده است.

رئیس جهاددانشگاهی استان یزد گفت: جهاددانشگاهی در دوره‌های مختلف توانسته با در نظر گرفتن شرایط زمانه، محدودیت‌ها و مشکلات بتواند، ماموریت‌های خود را به روز کرده و سعی کند به گونه‌ای عمل کند که همه جامعه بتوانند از این خدمات استفاده کنند.

وی ادامه داد: در حوزه پژوهشی در سطوح مختلف اعم از پژوهش بنیادی، توسعه‌ای و کاربردی فعالیت کند و از معدود مراکزی است که پژوهش‌ها را به طرح‌های مختلف ثروت تبدیل کرده و در حوزه تجاری‌سازی وارد شود، ما شاهد این هستیم که عمده پژوهش‌هایی که در جهاددانشگاهی انجام می‌شود در راستای بومی‌سازی و انتقال دانش فنی و بکارگیری آن در سطوح مختلف است و کمتر مطالعاتی را در این نهاد شاهد هستیم که در گنجینه‌های جهاد خاک بخورد و هر اتفاقی رخ داده بعدا منتج به یک محصول خدماتی برای جامعه شده است.

باصولی با اشاره به فعالیت این نهاد در حوزه‌های مختلف افزود: هر استانی در سطح کشور متناسب با مزیت‌های منطقه‌ای که دارد در یک یا چند حوزه فعالیت ویژه‌ای خواهد داشت و در استان یزد نیز عمده تمرکز بر روی بحث سرامیک‌های صنعتی بوده و توانستیم برخی خدماتی را انجام دهیم که فکر می‌کنیم اگر این خدمات حمایت و کمک شود و به نتیجه و محصول برسد می‌تواند بخشی از مشکلات جامعه را حل کند، به عنوان مثال چند سال پیش معاونت علمی ریاست جمهور حمایتی را از طرح‌های جهادانشگاهی در قالب یک صندوق مشترک انجام دادند و برخی از واحدها طرح‌هایی را ارائه و توانستند از این حمایت برخوردار شوند که یکی از این واحدها یزد بود.

ایجاد 6 مرکز تخصصی

وی ادامه داد: طرح پایلوت «تولید جرم‌های نسوز» طرحی بود که به همت واحد یزد صورت گرفت، همچینن  در سفر معاونت محترم رئیس جمهور، 14 مردادماه به استان و در نشستی که انجام شد، جهاددانشگاهی واحد یزد محصولی را به صورت پایلوت عرضه کرد که این محصول تابحال به کشور وارد می‌شده و ما برای اولین بار این محصول را با مشارکت داخلی عرضه کردیم و به نتیجه‌های رسیده‌ایم که می‌تواند توسعه پیدا کند و البته نیازمند حمایت هستیم.

باصولی با اشاره به ایجاد شش مرکز «گیاهان دارویی»، «محیط زیست و پسماند»، «خاک و مصالح ساختمانی»، «تشخیص طبی»، «مطالعات اجتماعی» و مرکز «تولید قطعات سرامیکی» در واحد یزد و ارائه خدمات تخصصی از سوی این مراکز گفت: این مراکز اکنون به سازمان‌های دولتی و خصوصی و شهرداری‌ها خدمت‌رسانی می‌کنند.

وی ادامه داد: هدف این نهاد از خدمات پژوهشی، تجاری‌سازی و تبدیل دانش به ثروت بوده است و در این زمینه به یک نتیجه و محصول مشخص دست پیدا کرده‌ایم و ایجاد مرکز رشد گیاهان دارویی با مجوز وزارت بهداشت در واحد یزد در این راستا صورت گرفته و اکنون بستر خوبی برای کسب و کار است و امیدواریم با حمایت فرمانداری اشکذر و پارک علم و فناوی این مرکز توسعه پیدا کند.

رئیس خبرگزاری ایسنا و ایکنا مرکز یزد بیان کرد: در حوزه فرهنگی نیز که محور اساسی و بنیادی این نهاد بر این محور قرار گرفته و این نهاد به دلیل انقلاب فرهنگی شکل گرفت و در صحبت‌های ریاست جهادانشگاهی در مراسم سالگرد تاسیس این نهاد ارائه شد، ساختار حوزه فرهنگی به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند نیازهای فرهنگی جامعه را پاسخ دهد و فقط مستلزم اعتماد و کارسپاری است و برای ما در این زمینه مسرت بخش است که نقش موثر و مفیدی را ایفا کنیم.

وی با اشاره به فعالیت خبرگزاری ایسنا و ایکنا، این دو خبرگزاری را از خبرگزاری‌های برتر کشوری برشمرد و میزان اعتمادی که به این خبرگزاری‌ها وجود دارد را مدعای این مطلب دانست و بیان کرد: ایکنا بزرگترین خبرگزاری قرآن کریم در جهان اسلام است و از این باب خوشحال هستیم که توانستیم موضوع قرآن را در سطح جامعه گسترش دهیم، خبرگزاری ایسنا نیز یکی از معتبرترین و گسترده‌ترین خبرگزاری‌ها است که مورد اقبال همگان قرار دارد.

وی ادامه داد: فعالیت این خبرگزاری‌ها علاوه بر تولید خبر، تربیت خبرنگار بوده و یکی از اقداماتی که جهاددانشگاهی انجام داده، فضای خوبی در سطح دانشجویان به وجود آورده تا افراد در زمان دانشجویی وارد حیطه خبر شوند و اکنون افرادی که در حوزه خبری در سطح استان حضور دارند از بستر جهاد و ایسنا پرورش یافته‌اند و همچنان این اقدام در حال انجام است، هر چند حمایت محدودی از این حوزه فرهنگی و بخصوص خبرگزاری‌ها صورت می‌گیرد و زمانی خبرگزاری‌های مورد حمایت بودند و زیرساخت‌هایی به آنها تعلق می گرفت اما چندسالی است که عملا حمایت مشخصی صورت نمی‌گیرد و به صورت خودگردان از منابع اختصاصی سازمان هزینه می‌شود.

باصولی ادامه داد: سازمان‌های فرهنگی دیگری در این سازمان تعریف شده که خدمات مختلفی به دانشجویان و عموم مردم ارائه می‌دهند، سازمان انتشارات جهاددانشگاهی از آن جمله است که همواره در بحث نشر آثار دانشگاهی پیشرو بوده و مرکز امام واقع در سازمان دانشجویان نیز طراحی خلاقانه‌ای دارد و این سازمان باعث شده که نقش فرهنگی جهاد فرادانشگاهی باشد و محدود به دانشگاه خود سازمان نباشد.

وی افزود: یکی از نکاتی که در حوزه فرهنگی سازمان وجود دارد، همین ارائه خدمات فرا دانشگاهی است و باعث شده که جهاد دانشگاهی محدود به یک دانشگاه نباشد، به عنوان مثال سازمان دانشجویان وقتی مسابقات مناظره و یا دفاع سه دقیقه‌ای را برگزار می‌کند، همه دانشگاه‌ها درگیر می‌شوند و فضای خوب فرهنگی را به وجود می‌آورد.

کاهش خلاء بین فضای دانشگاه و فضای کسب و کار

رئیس جهاددانشگاهی استان یزد افزود: استان یزد در حوزه فرهنگ‌سازی نیز سه سال متوالی فعالیت‌هایی را انجام داده و در حوزه‌های مختلف مثل دانش نجات آب با عنوان «داناب» با همکاری سه جانبه با آب منطقه ای و آموزش و پرورش، همکاری با اداره کل استاندارد و اخیرا در بحث آموزش‌های شهروندی خدماتی را ارائه می‌کند و  در این زمینه برای استفاده سازمان‌ها و آحاد مختلف اعلام آمادگی می‌کنیم زیرا که نیاز داریم فرهنگ‌های مختلف در جامعه نهادینه شود و صرفا نمی‌توانیم با ابزارهای سنتی این کار را انجام دهیم و خوشبختانه با روش‌های نوین اقداماتی انجام شده است.

رئیس جهاددانشگاهی استان یزد با اشاره به اینکه بخش آموزش در دو سطح آموزش عالی و کوتاه مدت فعالیت دارد گفت: در استان یزد این افتخار را داریم که یکی از دانشگاه‌های وابسته به جهادانشگاهی تحت عنوان «علم و هنر» ایجاد شده که یکی از بزرگترین دانشگاه‌های غیرانتفاعی کشور محسوب می‌شود و اکنون در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد و در این زمینه سعی شده متناسب با نیازهای استان رشته‌هایی را راه‌اندازی کند به عنوان مثال در حوزه گردشگری تنها دانشگاه استان هستیم که در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد.

وی ادامه داد: آموزش کوتاه مدت نیز سعی شد خلاء بین دانشگاه و محیط کسب و کار را پر کنیم و از طریق آموزش‌های مهارت‌محور، شومحور وآموزش‌هایی که باعث شود مهارت‌های کسب و کار فرد افزایش پیدا کند، گروه‌های مختلف قرار داده شود و در استان یزد خداوند را شاکریم که به همت‌های والایی دست پیدا کرده‌ایم و توانستیم در سال 94 به لحاظ تعداد فراگیر رتبه اول و سال 98 به لحاظ حجم قراردادها، بیشترین حجم قرار داد آموزشی را با سازمان‌های همکار داشته باشیم.

باصولی افزود: البته در این زمینه مشکلات زیادی وجود دارد که برخی مراکز ما به دلیل کرونا با تعطیلی مواجه شدند و در این راستا اقدامی که انجام شد آموزش‌ها به بستر آنلاین سوق داده شد و اکنون یک بستر خوب آنلاین تدارک دیده شده که امکان ارائه خدمت وجود دارد و به صورت همزمان چند هزار نفر می‌توانند از این خدمات آموزشی استفاده کنند.

تعطیلی مراکز به دلیل کرونا

رئیس جهاددانشگاهی استان یزد بیان کرد: امسال با شیوع کرونا مواجه شدیم و منابع درآمدی با مشکل مواجه شد و تلاش کردیم خدماتی را ارائه دهیم که برای عامه مردم موثر باشد که ایجاد آزمایشگاه «تست آنتی بادی» و آموزش آنلاین از آن جمله است.

وی با اشاره به انجام نظرسنجی‌های مختلف از سوی این نهاد گفت: نظرسنجی‌هایی صورت گرفت که بتواند فضای فکری و نگرش مردم را نسبت به بیماری کرونا مشخص کند و به مراکز تصمیم گیری ارائه شد تا بتوانند استفاده کنند.

باصولی ارائه خدماتی در زمینه تولید محصولات پزشکی از تهیه «پارچه‌های نانو الیاف» از سوی این نهاد خبر داد و گفت: امیدواریم حمایت لازم از این اقدام صورت گیرد زیرا که این پارچه‌ها فقط صرفا برای ماسک نیست و می‌توان برای فیلترها نیز استفاده کرد، همچنین در زمینه مواد ضدعفونی آزمایش‌هایی انجام شد و امیدواریم در اولین فرصت محصول را عرضه و اکنون در مراحل اخذ مجوز هستیم تا در آینده‌ای بسیار نزدیک ارائه کنیم.

وی ادامه داد: مشکلات زیادی در حال حاضر وجود دارد و انتظاری که از مجموعه دولت داریم به خصوص در طرح‌های فناورانه از ما حمایت شود زیرا که جهاددانشگاهی اثبات کرده هر کجا حمایت شده، توانسته پاسخ حمایت و اعتماد را بدهد، اگر یک ریال حمایت شده خروجی آن خیلی بیشتر بوده و ارزشی که ایجاد کرده برای کشور و جامعه خیلی بیشتر از این‌ها بوده و امیدواریم در این زمینه بتوانیم فعالیت کنیم.

باصولی بیان کرد: اگر درآمدی کسب شده در حوزه‌های فرهنگی و حوزه‌های مختلف با توجه به مسئولیت اجتماعی که داریم، سعی می‌کنیم در همان محل هزینه کنیم و در جهت توسعه فعالیت‌های این نهاد عمومی غیردولتی صورت گیرد، البته در سال‌های مختلف حمایت‌های مختلفی صورت می‌گرفته که از این بابت ممنون هستیم و امیدواریم در این برهه شکل حمایت‌ها تغییر کند و بتوانیم ثمرات آن را در دراز مدت برای استان داشته باشیم.