به گزارش ایکنا، شیوع جهانی یک بیماری پدیدهای نادر نیست و بارها و بارها در طول تاریخ رخ داده است؛ از شیوع وبا و طاعون در قرنهای گذشته تا شیوع ایدز و کرونا در سالهای اخیر. برخی بیماریها مانند طاعون در زمانی کوتاه هزاران نفر را به کام مرگ کشاند اما در نهایت کنترل و حتی درمان شد. برخی دیگر مانند ایدز در فاصله زمانی طولانی میلیونها نفر را مبتلا کرده و موجب مرگ آنها شده اما هنوز برای آن واکسن، دارو و درمان قطعی پیدا نشده است.
مسئله مهمی که در عصر حاضر شیوع بیماریها را خطرناک میکند، تحرک فوقالعاده زیاد انسانها در روی کره زمین و گردهماییها و ارتباطات بسیار زیاد مردم مناطق مختلف جهان با همدیگر است. اگر در گذشته وبا یا طاعون در جایی شیوع پیدا میکرد، مردم همان منطقه درگیر بیماری میشدند، اما به دلیل مسافرتها و ارتباطات گسترده مردم عصر حاضر، با سرعتی عجیب ویروس بیماریها در سراسر جهان منتشر میشود.
یکی از بزرگترین گردهماییهای مردم جهان، در مراسم مذهبی از جمله در حج است و این مناسک مذهبی همه ساله با مسئله مهم توجه به مسائل بهداشتی گردهمآمدن هزاران انسان از همه مناطق جهان در یک محدوده کوچک مکانی و زمانی مواجه است اما خوشبختانه در طول تاریخ و علیرغم شیوع بیماریهای مختلف در زمان برگزاری مناسک حج، بیماری همهگیری بین حجاج بروز نکرده است که بررسی دلایل این مسئله در مواجهه با بیماری کرونا نیز میتواند راهگشا باشد.
از سال 2002 که بیماری سارس و در ادامه بیماری مرس و آنفلوآنزای پرندگان در جهان شیوع پیدا کرد، همه ساله مسئله حضور یا حضور نداشتن زائران در حج و تهدید مناسک حج توسط این ویروسها مطرح میشد. این تهدیدها جدیتر شد وقتی در سال 2012 شایعترین نوع ویروس کرونا موسوم به «سندروم تنفسی خاورمیانه» اولین بار در کشور عربستان گزارش شد. گفته شد که عامل انتقال این بیماری شتر است. شیوع این بیماری منجر به مرگ دهها نفر در عربستان شد و بسیاری از کشورها نسبت به حضور زائران در مناسک حج هشدار دادند اما مناسک حج آن سال با مراقبتهای شدید بهداشتی برگزار و گزارشی مبنی بر انتقال این بیماری از طریق زائران به سایر کشورها گزارش نشد.
به حجاج هنگام اعزام آموزش داده شد که از سجاده شخصی استفاده کنند، مدام دستهای خود را بشویند، با کسی دست ندهند، روبوسی نکنند و از ماسک استفاده کنند. بروشورهای آموزشی در اختیار آنها قرار گرفت، پزشکان کاروانها زائران را برای پیشگیری از ابتلا آموزش دادند حتی در هواپیماها نیز فیلم مربوط به چگونگی مراقبت از خود و رعایت بهداشت شخصی پخش شد و در بازگشت حجاج نیز فرودگاهها کاملاً آماده بودند و افراد مشکوک قرنطینه و حجاج غربالگری شدند و ویروس مرس در ایران شیوع پیدا نکرد.
کرونا(نوعی مرس) در 2013 در کشورهای امارات متحده عربی، اردن، قطر، عمان، مصر، یمن، کویت، هند، انگلیس، فرانسه، آلمان، تونس، ایتالیا، مالزی و آمریکا نیز دیده شد اما وارد ایران نشد.
ویروس بیماری تنفسی کرونا بار دیگر در آوریل 2014 در عربستان سعودی مشاهده شده و براساس اعلام رسانهها در نقاط دیگری نیز شایع و منجر به فوت دهها نفر شد. در این سال نگرانی از اعزام زائران ایرانی به حج تمتع به حدی بود که چندین بار مسئله لغو سفر زائران ایرانی به حج مطرح شد اما در نهایت زائران ایرانی پس از دریافت آموزشهای لازم به حج رفته و بازگشتند و البته کرونا شیوعی در ایران نداشت.
مهمترین آموزشهایی که در آن سالها حجاج دریافت کردند، حفظ نظافت شخصی، دست ندادن و روبوسی نکردن با سایر زائران، خرید نکردن مواد خوراکی از دستفروشها در عربستان، غذا نخوردن در رستورانهای کشور عربستان، استفاده صرف از غذاهایی که در هتلهای زائران ایرانی سرو میشد، نبوسیدن اماکن متبرکه، استفاده از لوازم شخصی به خصوص سجاده شخصی، استفاده از ماسک و شستن مداوم دستها و عدم برگزاری مراسم ولیمه تا 10 روز پس از بازگشت از حج و گزارش هر گونه کسالت و بیماری به پزشک معالج بود. این یعنی تمام اصول بهداشتی که اگر مسافران ایرانی در سفر به سایر کشورها به خصوص چین رعایت میکردند، مانند گذشته ویروس کرونا در ایران شیوع پیدا نمیکرد.
ویروس کرونا تاکنون منجر به تعطیلی حج نشده است اما به نظر میرسد شیوع بسیار شدید نوع جدید این ویروس منجر به تعطیلی سفرهای زیارتی و غیر زیارتی مردم ایران شود. در حال حاضر سفر به عتبات عالیات به حالت تعلیق درآمده است و این تعلیق را میتوان بزرگترین تأثیر یک ویروس بر سفرهای زیارتی دانست.
شاید اگر همان حساسیتی که در آموزش زائران حج تمتع به کار رفت، در آموزش مسافران ایرانی به خارج از کشور نیز در دستور کار قرار میگرفت، اکنون تا این حد موج نگرانی سراسر ایران را دربرنگرفته بود.
همچنان که بیماریهای مشابه مانند سارس، مرس، آنفلوآنزای پرندگان و سایر بیماریهای همهگیر کنترل شده، کرونای جدید نیز کنترل خواهد شد اما مسئله مهم این است که این اتفاق با کمترین تلفات در ایران و جهان رخ دهد و این فقط در حالتی امکانپذیر است که مردم به دقت اصول بهداشت شخصی خود را آموزش ببینند و رعایت کنند.
قرار نیست وحشت کنیم، بلکه باید منطقی و براساس اصول علمی بهداشتی، مراقب خود و اطرافیانمان باشیم. این مراقبت در اماکن عمومی به ویژه زیارتی به دلیل حجم گسترده حضور مردم بسیار مهمتر است. حضور مردم در مساجد، امامزادهها، نمازخانهها، نمازخانههای بین راهی و هر مکانی که محل تردد عمومی مردم است باید با رعایت اصول بهداشتی انجام شود.
از جمله مهمترین این اصول رعایت بهداشت در سرویسهای بهداشتی و وضوخانهها و در ادامه استفاده از سجاده شخصی است. مردم در سرویسهای بهداشتی اماکن زیارتی حتماً باید از دستمال برای باز و بسته کردن درها و شیرهای آب استفاده کنند، استفاده از دمپایی عمومی اصلاً توصیه نمیشود و زائران و نمازگزاران باید سجاده شخصی داشته باشند. قبل و بعد از نماز با یکدیگر دست ندهند و مسئولان مساجد و اماکن مذهبی نیز در ضدعفونی کردن این اماکن کوشا باشند و وسایل بهداشتی لازم را در اختیار مراجعان قرار دهند.
خبر خوب اینکه پس از گرم شدن هوا، همانند ویروس سایر انواع آنفلوآنزاها، ابتلا به کرونا کاهش پیدا میکند، اما هرگز نباید فراموش کنیم که هر ساله نوع جدیدی از آنفلوآنزا در فصول سرد سال شایع میشود، ویروسی که از سالهای قبل عموماً قویتر و دارای قدرت شیوع بیشتری است. پس باید آموزشهای بهداشت شخصی مداوم به مردم به ویژه مسافران ارائه شود.
انتهای پیام