از انتخاب نماینده قرآنی تا کم‌کاری ارشاد و تبلیغات در تشریح معیارها

پیشینه انتخاب اصلح به پهنای زندگی بشر است، انسان از همان آغاز خلقت همواره به‌دنبال فردی بوده است که بتواند عدالت را رعایت و قانون‌گذاری کند؛ چراکه بدون قانون‌گذاری هرج‌و‌مرج ایجاد شده و حتی قبیله‌ها به جان هم می‌افتادند. پس از گذر ایام، انتخابات رنگ و بوی جدی‌تر به خود گرفته است. عموم مردم با توجه به اینکه قشر متوسط جامعه را تشکیل می‌دهند برای رسیدن به حقوق خود افرادی را انتخاب می‌کنند که به جای آنان تصمیم گرفته و صحبت کنند.

انتخاب فرد اصلح از دغدغه‌های اصلی در ایام انتخابات است، شاید کمتر فردی به انتخاب اصلح از منظر قرآن و نهج‌البلاغه توجه کند؛ چراکه سخن برخی کاندیداها به قدری برای آنان دلنشین و امیدبخش است که افراد تنها به وعده‌ها دل‌خوش می‌کنند. در صورتی‌که شاهدیم برخی از نمایندگان پس از انتخاب و تصاحب کرسی مجلس وعده‌های خود را نه تنها فراموش کرده بلکه حاضر نیستند به سخن همان افرادی که با رأی آنان به مجلس راه یافته‌اند گوش دهند و این چرخه در هر دوره کماکان تکرار می‌شود.

انتخابات دارای دو روی متفاوت است یکی انتخاب کردن و شرایطی که برای انتخاب نماینده اصلح درنظر گرفته می‌شود و دوم انتخاب شدن و وظیفه‌ای که به این واسطه بر دوش فرد منتخب گذاشته می‌شود، موفقیت در هر دو امر نیاز به آگاهی و دلسوزی دارد، در قرآن کریم به‌صورت خاص یا پراکنده به امر انتخاب کردن و به‌ویژه پذیرفتن امور مردم اشاره شده است.

خبرگزاری ایکنا استان مرکزی در راستای رسالت خود نشست انتخاب اصلح «از منظر قرآن و نهج‌البلاغه» را با حضور حجت‌الاسلام مصطفی اوحدی، معاون حوزه علمیه استان و حبیب‌الله صابری‌نسب، پیشکسوت و پژوهشگر قرآنی، برگزار کرده است. همچنین مرتضی مختاری، داور ملی مسابقات قرآن اوقاف و امام علی(ع) نیز به‌صورت تلفنی به سؤالات پاسخ داد که شرح کامل این نشست را در ادامه می‌خوانید:

حجت‌الاسلام مصطفی اوحدی، معاون تهذیب حوزه علمیه استان مرکزی، در خصوص معیارهای انتخاب اصلح از منظر قرآن به آیه 11 سوره مبارکه «رعد» که می‌فرماید؛ «انَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ، برای هر کس پاسبان‌ها از پیش رو و پشت سر برگماشته شده که به امر خدا او را نگهبانی کنند. خدا حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند (و از نیکی به بدی شتابند) و هرگاه خدا اراده کند که قومی را (به بدی اعمالشان) عقاب کند هیچ راه دفاعی نباشد و برای آنان هیچ‌کس را جز خدا یارای آنکه آن بلا بگرداند نیست»، استناد کرد.

وی تصریح کرد: در آیه 11 سوره مبارکه «رعد» به‌گونه‌ای به انتخابات اشاره شده است، یک بُعد تغییر سرنوشتی که در این آیه ذکر شده است، تغییر درونی (تغییر انفسی) است که به شخص بازمی‌گردد و در علم جامعه‌شناسی و روانشناسی کاربرد دارد، همچنین در بحث سیاسی و اجتماعی کاربرد این آیه این است که خداوند متعال اهداف و معیارها را بیان فرمودند، اما مردم هستند که باید برحسب اهداف و معیارها جهت‌گذاری کرده و با بهره‌گیری و انتخاب مجریان، نمایندگان و کارگزاران در سرنوشت اجتماعی خود تأثیرگذار باشند.

حاکمیت مطلق از آن خداست

حجت‌الاسلام اوحدی اظهار کرد: در مرحله اول «أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ؛ آگاه باشید که هر چه در آسمان‌ها و زمین است ملک خداست»، (یونس/55) همه حاکمیت مطلق را از آن خداوند متعال می‌دانیم و در این مهم شکی وجود ندارد و خداوند در خلق زمین، آسمان و انسان بهترین انتخاب را انجام داده است. خداوند بهترین انسان‌ها را در قالب 124 هزار پیامبر، امامان معصوم و در عصر حاضر ولی‌فقیه، برای هدایت بشر برگزیده است. برای حاکم شرع (ولی‌فقیه) لازم است مردم مشاورهایی را انتخاب کنند.

وی افزود: آیه 159 سوره مبارکه «آل‌عمران» می‌فرماید؛ «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ، به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند، پس از (بدیِ) آنان درگذر و برای آن‌ها طلب آمرزش کن و (برای دلجویی آن‌ها) در کارِ (جنگ) با آن‌ها مشورت نما، لیکن آنچه تصمیم گرفتی با توکل به خدا انجام ده، که خدا آنان را که بر او اعتماد کنند دوست دارد» اشاره به نقش مشورتی، یاریگری و ناصر بودن مردم از حکومت دارد. نقش حاکمیت در نظام اسلامی کاملاً مشخص است، اما نقش مشورتی در نظام مقدس جمهوری اسلامی به‌عنوان انتخابات بروز و ظهور پیدا کرده است، نظام در قالب انتخابات حقی برای مردم در راستای ناصر و یاریگر بودن با انتخاب کارگزارانی مناسب برای حمایت از مردم و اطاعت از ولی‌فقیه، قائل شده است.

حجت‌الاسلام اوحدی ادامه داد: نبی مکرم اسلام(ص) نیز در مواردی که لازم بود با مردم مشورت می‌کردند و نظرات را می‌شنیدند، اما تصمیم قطعی با ایشان بود. بی‌شک انتخابات هم مبنای قرآنی و هم مبنای روایی دارد و در سیره اهل‌بیت(ع) همواره به مشورت‌ها اشاره شده است.

برگزاری 41 سال انتخابات

این مقام مسئول به نحوه انتخاب کارگزاران در سال‌های قبل از انقلاب نیز اشاره کرد و گفت: حکومت قبل از انقلاب، حکومتی ستم‌شاهی و دیکتاتوری بود، حکومت دست‌نشانده استکبار نمی‌داند انتخابات یعنی چه و نقشی را برای مردم قائل نبودند. در دوران 7 هزار ساله تاریخ تمدن ایران، تنها 41 سال است که انتخابات برگزار و به مردم‌سالاری به معنای واقعی توجه شده است و مردم نیز در مقابل از این نقش به بهترین شکل استفاده کرده و ثمره انتخاب اصلح و یا انتخاب کمی ضعیف را در جامعه مشاهده کرده‌اند.

حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر قرآن و نهج‌البلاغه در خصوص معیارهای انتخاب اصلح از منظر قرآن به آیات 54 و 55 سوره مبارکه «یوسف» که می‌فرماید؛ «وَقَالَ الْمَلِکُ ائْتُونِی بِهِ أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِی فَلَمَّا کَلَّمَهُ قَالَ إِنَّکَ الْیَوْمَ لَدَیْنَا مَکِینٌ أَمِینٌ، (55) قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْاَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ؛ پادشاه گفت: «او [یوسف] را نزد من آورید، تا وى را از خالصان خود قرار دهم.» هنگامى که با او صحبت کرد، (پادشاه) گفت: «تو امروز نزد ما جایگاهى والا دارى، و امین ما هستى، (55) (یوسف) گفت: «مرا سرپرست خزاین سرزمین (مصر) قرار ده، که من نگاهبانى آگاهم» استناد کرد.

دشمن از مردمی بودن نظام واهمه دارد

وی در تحلیل آیات فوق اظهار کرد: درست است که این آیات مختص به حضرت یوسف(ع) است، اما می‌تواند در برهه‌های مختلف زمانی مورد استفاده قرار گیرد. نظام جمهوری اسلامی ایران، نظامی مردمی است و دشمن از مردمی بودن نظام واهمه دارد و علاقه‌مند است که مردم نسبت به نظام و رهبری بی‌تفاوت بوده و خنثی عمل‌ کنند؛ چراکه از هر سو که حمله می‌کند با دژ مردم مواجه می‌شود و بر همین اساس به اهداف خود دست پیدا نمی‌کند.

صابری‌نسب ادامه داد: نظام از همان سال‌های ابتدایی پیروزی تاکنون در پیچ‌و‌تاب دشمنی اجانب قرار داشته است و دشمنی‌ها هر روز با شیوه‌ای نو بروز می‌کند، خوشبختانه طبق فرمایش رهبری، مردم بصیرت لازم را دارند و با همه گرفتاری‌ها و مشکلات در صحنه هستند و این مهم نشان می‌دهد مردم دست از نظام برنخواهند داشت.

انتخاب اصلح در حضور حداکثری تعریف می‌شود

وی با تأکید براینکه حضور حداکثری با انتخاب اصلح مغایرت ندارد، اظهار کرد: انتخاب فردی شجاع، دانا، متعهد، متخصص، استکبارستیز، شایسته، متعهد به اسلام، دلسوز برای کشور و ملت همه ملاک‌های برگزیده شدن فرد اصلح است که امام راحل در وصیت‌نامه الهی خود نیز به این موارد اشاره فرمودند.

صابری‌نسب با استناد به فرمایش رهبری که فرمودند: «یکی از امور اساسی مجلس است»، گفت: ایشان(رهبری) خط‌گرفته از امام راحل هستند؛ چراکه ایشان هم در سخنی بیان فرمودند؛ «مجلس در رأس امور است». باید مردم حضور یکپارچه و یک‌دست داشته باشند تا انتخابی اصلح رقم خورد به شرط آنکه معیارهای درست انتخابی شایسته برای آنان تبیین شود. اتحاد مردم در انتخابات باعث رعب و وحشت هرچه بیشتر دشمن می‌شود، بی‌شک انتخاب در درون حضور است و همه ملت ایران موظف هستند در گام اول حضور حداکثری داشته باشند و در گام دوم معیارها را شناخته و انتخاب اصلح داشته باشند.

تبیین معیارهای انتخاب قرآنی

حجت‌الاسلام اوحدی در بخشی دیگر از سخنان خود به تبیین معیارهای انتخاب قرآنی، روایی، نهج‌البلاغه و سیره اهل‌بیت(ع) پرداخت و اثرگذاری حوزه‌های علمیه در تشریح معیارهای قرآنی انتخاب اصلح را مورد تأکید قرار داد و افزود: حوزه علمیه، مادر انقلاب است همانگونه که علت حادث‌شدن انقلاب به حوزه‌های علمیه بازمی‌گردد. این مجموعه وظیفه روشنگری و بصیرت‌افزایی در بخش‌های مختلف را برعهده داشته و تمام قد از ارزش‌ها دفاع می‌کند.

وی ادامه داد: حوزه‌های علمیه ریشه انقلاب بوده و هست این مجموعه با استفاده از کارشناسان دینی، زبده، متعهد و متخصص وظیفه خود می‌داند در انتخاب اصلح از منظر قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) با جدیت وارد عمل شده و از انقلاب اسلامی پاسداری کند. معیارهایی که در بیانیه گام دوم به‌عنوان منشور ولایت در 7 سرفصل اساسی بیان شده است توسط فعالان حوزوی به سمع و نظر مردم حتی در دورافتاده‌ترین روستاهای کشور می‌رسد. اهداف انقلاب ریشه در بطن قرآن، عترت و مبانی دینی دارد و تا ابد ماندگار خواهد ماند. بی‌شک هیچ تغییر و تبدیلی در معیارهای قرآنی و حکومت اسلامی ما وجود ندارد.

حجت‌الاسلام اوحدی اظهار کرد: انتخابات یکی از ساز‌و‌کارهای بروز و ظهور مردم و مردم‌سالاری دینی در جامعه است و حوزه‌های علمیه به‌عنوان حامیان انقلاب مکلف هستند در راستای انتخابات به وظیفه خود عمل کنند. مبلغان دینی علاوه بر تشویق مردم به حضور حداکثری و پیامدهای مثبت آن وظیفه تبیین معیارهای انتخاب اصلح از منظر قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) را در دستور کار خود قرار داده‌اند و معتقد هستند جبهه حق که برگرفته شده از قرآن است پیروز و جبهه مقابل حق(کفر) مستحق شکست و ناکامی است و شکست دشمن در توطئه‌ها و تحریم‌ها گواه براین ادعاست و به همین دلیل حوزه علمیه با تمام قوا از جبهه حق دفاع می‌کند؛ لذا بدون اینکه دستگاه‌ها و مراجع قانونی به او دستور دهند تشریح شاخصه‌های انتخاب اصلح را مدنظر دارد.

انتخابات ارزشی الهی و اسلامی دارد

معاون تهذیب حوزه علمیه استان از انتخابات به‌عنوان ارزشی اسلامی و الهی یاد کرد و افزود: فعالیت‌های درون سازمانی حوزه کاملاً مشخص است و اساتید و مبلغان انقلابی خودجوش وارد عمل شدند. فعالیت‌های برون‌سازمانی نیز از سوی ائمه جمعه و جماعت انجام می‌شود. حتی در مدارس امین مبلغانی حضور دارند که تبیین معیارهای فرد اصلح را برای دانش‌آموزان تشریح می‌کنند تا در انتخابات آینده با روشنگری فرد اصلح را انتخاب کنند. رساندن پیام انقلاب، انتخاب فرد اصلح، تبیین شاخصه‌های قرآنی از سوی حوزه علمیه انجام می‌شود، اما مسئولیت این کار فقط برعهده حوزه نیست، قطعاً مسئولان انقلابی، خدمتگزار و عاشق انقلاب که در دستگاه‌ها، دانشگاه‌ها و جهاد دانشگاهی فعال هستند احساس تکلیف کرده و وارد عمل شده و می‌شوند.

وی افزود: افرادی که پای صندوق رأی حاضر می‌شوند ممکن است تخصص لازم را در شناخت کاندیدا و نماینده اصلح نداشته باشند و این وظیفه نخبگان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، قرآنی، حوزوی و ... است تا معیارها را در قالب‌های مختلف به مردم گوشزد کنند. سازمان تبلیغات اسلامی نیز در حد توان در این محور ورود داشته و تبیین شاخصه‌های انتخاب احسن انجام می‌شود.

حجت‌الاسلام اوحدی به معیارهای انتخاب اصلح نیز اشاره کرد و افزود: معیارهای بسیار مهمی در سوره حضرت «یوسف» همچون علیم و حفیظ بودن وجود دارد که هر یک از این شاخصه‌ها باید برای مردم تحلیل شود. کاندیدای اصلح باید دارای شاخصه‌های حفیظ، علیم، تدین، امین و تقوا باشد که برای هر یک از این شاخصه‌ها می‌توان مصادیق بسیاری ذکر کرد.

 مردم باید تحقیق کنند

وی ادامه داد: نخبگان و دلسوزان جامعه که تخصصی در شناخت دارند باید بیان معیارها و تعیین مصداق را برعهده داشته باشند. امام رضا(ع) در پاسخ به مطالبه مردم قم برای دسترسی داشتن به احکام دین، زکریا ابن آدم را معرفی کردند، ایشان با این اقدام در واقع تعیین مصداق فرمودند.

اوحدی تصریح کرد: نقل است در کلام امام صادق(ع) که فرمودند؛ «فَأمّا مَن كانَ مِن الفُقَهاءِ صائنا لنفسِهِ حافِظا لِدينِهِ مُخالِفا على هَواهُ مُطِيعا لأمرِ مَولاهُ فلِلعَوامِّ أن يُقَلِّدُوهُ؛ اما هر فقيهى كه خويشتندار و نگاهبان دين خود باشد و با هواى نفْسش بستيزد و مطيع فرمان مولايش باشد، بر عوام است كه از او تقليد كنند» (وسائل الشیعه، ج 27، ص 131). برای انتخاب اصلح مردم باید تحقیق کنند، در امور دینی اگر فرد مجتهد است که نیازی به انتخاب مرجعی برای تقلید ندارد، اما عموم مردم برای سبک و سیاق زندگی و برگزیدن امور زندگی فردی و اجتماعی منطبق با احکام دینی باید از مجتهد و نخبه دینی تبعیت و تقلید کنند. اگر فردی در حدی نیست تا فرد مجتهد را بشناسند می‌تواند به دو نفر مجتهدشناس رجوع کند. در انتخاب نماینده مجلس نیز عموم مردم شناخت کافی از شخصیت فرد کاندید و معیارهای قرآنی او ندارند و باید از متخصصان تحقیق کنند، خوشبختانه شوراها و مجامعی بی‌طرفانه در حال فعالیت هستند که باید این مجامع به مردم معرفی شوند تا مصادیق را به مردم معرفی کنند. وظیفه داریم علاوه بر تبیین معیارها، احسن مصادیق را نیز معرفی کنیم.

وی به آیات 54 و 55 سوره مبارکه «یوسف» اشاره کرد و افزود: شرایطی که در کلام وحی آمده مورد تأیید حضرت باری‌تعالی قرار دارد. پادشاه مصر بیان کرد: بیاورید نزد من او را(حضرت یوسف) که می‌خواهم او را رازدار خودم انتخاب کنم، این تأکید نشان می‌دهد که نماینده مجلس باید رازدار نظام و مردم باشد و با رفتار و گفتار خود جلوی هرگونه سوءاستفاده دشمن را بگیرد.

حجت‌الاسلام اوحدی در ادامه تحلیل آیه 54 سوره «یوسف» به تشریح مفهوم «لَدَیْنَامَکِینٌ أَمِینٌ» پرداخت و اضافه کرد: مفهوم واژه «لدینا» توضیح کافی داده نمی‌شود، درست است که نمایندگان را مردم انتخاب می‌کنند؛ اما باید در وهله اول برای حاکم شرع رازدار و امین باشند، در واقع این مهم نشان می‌دهد که دیدگاه نماینده باید فراتر از دیدگاه حزبی، مالی، نفع شخصی و ... باشد، او باید در همه حال فکر کند زمینه‌ساز ظهور حضرت حجت(عج) در عصر غیبت است.

وی ادامه داد: مردم برای انتخاب اصلح می‌توانند به گذشته شخص مراجعه کنند و توانمندی، امانتداری، عمل به وظایف فرد داوطلب برای تصاحب کرسی نمایندگی مجلس را در دوره‌های قبل مورد تحقیق قرار دهند تا بتوانند انتخابی اصلح داشته باشند. دین ما هرچه دارد متناسب با عقل است.

حافظ امنیت روحی مردم

اوحدی افزود: حضرت یوسف(ع) در پاسخ به پادشاه مصر فرمودند: «اجْعَلْنِی عَلَى خَزَائِنِ الْاَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ، مرا سرپرست خزاین سرزمین (مصر) قرار ده، که من نگاهبانى آگاهم». حفیظ بودن در قالب جمیع جهات تعریف می‌شود، اگر به کارنامه مجلس دهم نگاه کرده و وضعیت در بازار خودرو، ارز و مسائل اقتصادی را مورد بررسی قرار دهیم متوجه عملکرد آنان می‌شویم، در این دوران چه قانونی در مجلس برای به سامان شدن شرایط اقتصادی، رفع بیکاری، رفع مشکل مسکن جوانان و خانواده‌های کم درآمد وضع شده است؟ اگر نماینده‌ توانمند بود و دغدغه نیازمندی مردم را داشت در این حوزه‌ها جدی ورود پیدا کرده و به رفع حباب در مسائل اقتصادی که ایجاد شده است کمک و از امنیت روحی مردم حفاظت می‌کرد، همه باید دقت کنند تا امنیت روحی، روانی، اقتصادی به هم نریزد.

وی افزود: نمایندگان موظف به حفاظت از منافع ملی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هستند. وقتی سند 2030 در مجلس مطرح شد نمایندگان چه قانونی برای جلوگیری از اجرایی شدن این سند تصویب کردند؟ چه قانونی وضع کردند تا سندها اسلامی ـ ایرانی باشد، رهبر معظم انقلاب همواره به پیشرفت اسلامی ایرانی تأکید دارند، نمایندگان اگر برای اسلام دلسوزی نکردند پسندیده بود برای ایران دلسوزی می‌کردند. نمایندگانی که به مجلس راه پیدا می‌کنند در کمیسیون‌های تخصصی ورود پیدا کنند، همه کمیسیون‌ها به افراد متخصص نیاز دارند.

کم‌کاری در تبیین معیارهای قرآنی

در ادامه حبیب‌الله صابری‌نسب در خصوص توجه دستگاه‌های متولی به تبیین معیارهای قرآنی گفت: ما دردی در جامعه داریم که در خیلی از مسائل خود را کنار کشیده‌ایم، آقای اوحدی به معرفی مصادیق اشاره کردند و بسیار هم به جاست، حوزه علمیه قم در انتخابات دخالت می‌کند و مصادیق خود را معرفی می‌کند و مردم نیز تخطی نمی‌کنند، بهتر است برای انتخاب اصلح با استفاده از آیات و کلام حضرت امیر(ع) به نخبگان مراجعه شود. رهبری مکرر به آتش به اختیار بودن توصیه فرمودند ایشان در کلام خود به شجاعت، دلسوز بودن برای نظام و مردم داوطلبان اشاره می‌فرمایند. افرادی که از فریاد اجانب می‌ترسند لایق عهده‌‌دار بودن کرسی نمایندگی مجلس نمی‌خورند، به نظر من ارشاد اسلامی و تبلیغات اسلامی در حوزه تبیین معیارهای قرآنی انتخاب اصلح بسیار کم‌کاری کردند، به نظر من حوزه علمیه می‌تواند بهتر از این ورود پیدا کند، اگر علمای استان وارد عمل شده و کاندیداها را مشخص و به مردم معرفی کنند قطعاً نتایج مثبتی برای استان به ارمغان خواهد داشت.

معیار انتخاب اصلح از منظر نهج‌البلاغه

صابری‌نسب در پاسخ به معیارهای انتخاب اصلح از منظر نهج‌البلاغه هم اظهار کرد: شرایط انتخاب نماینده اصلح در نامه 53 حکومتداری با دقت و ظرافت کامل بیان شده است، حضرت امیر(ع) در این نامه فرمودند «نماینده باید خیرخواه، پاکدل، عاقل بوده و نسبت به ضعفا مهربان و در برابر زورگویان پرقدرت باشد».

وی نظم و انضباط، داشتن حُسن سابقه، داشتن پشتکار و دوری از تنبلی، تجربه‌کاری و علم و دانش، مبارزه با فساد، آگاهی سیاسی، داشتن حافظه و ذهن قوی، داشتن قدرت تجزیه و تحلیل، بلندی همت، قاطعیت، شجاعت، وفاداری، تواضع و فروتنی، عدالت، استقامت، صبر و بردباری، تسلط بر خشم، گشاده‌رویی، طرد چاپلوس، اجرا و پیگیری، ارزیابی راه‌حل‌ها و گزینش بهترین‌ها، پرهیز از منّت‌گذاری و امتیاز بر مردم، پرهیز از خلف وعده و عهد و پیمان فریبنده، پرهیز از گفتار دو پهلو، پرهیز از خودپسندی، پرهیز از فاصله گرفتن از مردم و تشریفات، رعایت عدالت و انصاف، ترس از خدا، تسلط بر هوای نفس، خوش سابقه‌تر بودن نزد مردم (برخوردار بودن از سابقه درخشان) را از دیگر موارد مطروحه در نهج‌البلاغه عنوان کرد.

بهترین ناظران در انتخابات

حجت‌الاسلام اوحدی در خصوص رعایت تاکتیک‌ها و روش‌های تبلیغاتی از منظر قرآن هم گفت: برای نظارت بر تبلیغات دستگاه‌های قضایی نظارت کافی دارند، مهمتر از هر نوع نظارتی هوشیاری مردم است، عرصه نمایندگی عرصه خدمتگزاری است و بهترین خادم در روایت پیامبر(ص) رئیس معنا می‌شود، چون این حوزه، حوزه خدمت است و نمایندگان باید با این هدف که پا در رکاب ولایت و خادم مردم باشند وارد مجلس شوند.

وی ادامه داد: مردم بهترین ناظران در انتخابات هستند، امر به معروف و نهی از منکر در قالب نظارت عمومی تعریف می‌شود و همه موظف هستیم به این فریضه الهی گوش فرا دهیم، مردم اگر مشاهده کردند نماینده و فرد منتسب به نماینده از موازین شرعی و اسلامی تخلف دارد باید با رعایت موازین به او تذکر دهند. مهم این است که هدف مقدس خدمتگزاری باید برای رضای خدا باشد، حتی امام راحل در جمله‌ای فرمودند «ما خادم مردم هستیم».

مهمترین معیار نمایندگان

حجت‌الاسلام اوحدی ولایت‌پذیری را براساس قرآن و روایات مهمترین معیار نمایندگان دانست و به آیه 65 سوره مبارکه «نساء» که می‌فرماید «فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتّی یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فی أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً؛ ولى چنين نيست به پروردگارت قسم كه ايمان نمى ‏آورند مگر آنكه تو را در مورد آنچه ميان آنان مايه اختلاف است داور گردانند سپس از حكمى كه كرده‏ اى در دلهايشان احساس ناراحتى [و ترديد] نكنند و كاملا سر تسليم فرود آورند» استناد کرد.

وی افزود: مردم از نمایندگان توقعاتی دارند که باید برآورده شود و نمایندگان با در پیش گرفتن روحیه استکبارستیزی و تقنین قوانین درست اسلامی ایرانی به پیشرفت نظام و رفع دغدغه‌های مردم کمک می‌کنند. فردی که ادعای ولایت‌پذیر بودن دارد نمی‌تواند دشمن‌ستیز نباشد و پیرو «سلم لمن سالمکم، حرب لمن حاربکم است». لازمه روی کار آمدن نماینده اصلح و پیرو خط ولایت‌فقیه داشتن ساز و کار تبلیغاتی درست و رعایت موازین شرعی است. تبلیغات نامناسب، جوسازی، موج‌سواری، سیاه‌نمایی، هنجارشکنی و زیر سؤال بردن ارزش‌ها شایسته نماینده ایران اسلامی نیست. نماینده باید هدف مقدس خدمتگزاری را با ابراز مقدس کسب کرده و قبل از نمایندگی و بعد از نمایندگی نباید کوچکترین حرجی در نفسش نسبت به ولایت‌پذیری ایجاد شود.

وظیفه جامعه قرآنی در انتخابات

صابری‌نسب گفت: قانون تکلیف نمایندگان در فرصتی که دارند را مشخص کرده است، حتی سایز عکس‌ها، بنرها، اقدامات، برنامه‌های تبلیغاتی در نص قانون به صراحت بیان شده است، اما نحوه عملکرد آنان بستگی به تقوا دارد که آیا این افراد خداترس هستند یا خیر، اگر تقوا داشته باشند به قوانین عمل می‌کنند، اگر تقوا ضعیف‌تر باشد متأسفانه از دور خارج می‌شوند. حضرت علی(ع) به مالک‌اشتر فرمودند برای حاکمیت از چه مشاورانی استفاده کند، نمایندگان افرادی را به عنوان مشاور انتخاب می‌کنند که این افراد هم باید امین، سالم، ولایت‌پذیر، عالم به علوم دینی باشند.

وی در خصوص وظیفه جامعه قرآنی در تبیین معیارهای انتخاب اصلح گفت: جامعه قرآنی به منویات و منشور جاودان حضرت امام(ره)، نظام، فرامین رهبری سراپا گوش است و در همه محافل قرآنی شاخصه های انتخاب اصلح را متذکر می‌شود. همه در مقابل فرامین رهبری باید مصداق سمعاً و طاعتا باشیم و در این حوزه به وظیفه خود برای انتخاب اصلح عمل کرده و از آنان تکلیف می‌خواهیم.

حجت‌الاسلام اوحدی از خبرگزاری ایکنا بابت ایجاد فرصت جهت تبیین ارزش‌های قرآنی و معیارهای انتخاب اصلح از منظر قرآن و نهج‌البلاغه تقدیر کرد و افزود: مبلغان، روحانیون و طلاب حوزه علمیه حتی در روستا چهره به چهره با مردم در ارتباط هستند؛ چراکه اجرای فرامین و احکام قرآن در سایه تشکیل حکومت و گزینش کارگزاران صالح امکان‌پذیر است که قطعاً این وظیفه را حوزه شناخته و به آن در راستای رسالت خود عمل می‌کند.

مرتضی مختاری، داور ملی مسابقات قرآن اوقاف و امام علی(ع) نیز در گفت‌و‌گویی تلفنی به سؤالات پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید:

مختاری در خصوص انتخاب فرد اصلح از منظر قرآن گفت: اصل انتخاب در قالب اصل کرامت و ارزش نهادن تعریف می‌شود، انسان موجودی است که خداوند به او کرامت بخشیده و برحسب کرامت ایجاد شده از سوی خدا به او قدرت انتخاب هم داده است چون قدرت انتخاب دارد وظیفه دارد شاخصه‌ها و معیارهای انتخاب احسن را در نظر گیرد.

وی تصریح کرد: از نظر قرآن انتخاب احسن دارای تعدد شاخصه است که از آن جمله می‌توان به تدین اشاره کرد. افرادی که مورد انتخاب مردم قرار می گیرند باید توجه به آیه 33سوره مبارکه«فصلت» که می‌فرماید؛ «وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ؛ در جهان از آن کس که (چون پیغمبران) خلق را به سوی خدا خواند و نیکوکار گردید و گفت که من از تسلیم شوندگان خدایم کدام کس بهتر و نیکو گفتارتر است؟» متدین باشند و پس از گفتار نیکو عمل صالح داشته باشند.

مختاری تخصص داوطلبان را از دیگر شاخصه‌ها دانست و ادامه داد: مردم در انتخاب احسن دنبال متخصص باشند، قرآن تخصص را به عبارت «قوی امین» در آیه 26 سوره مبارکه «قصص» تعبیر کرده است، این الفاظ کنایه از این دارد که فرد علاوه‌ براینکه توان نمایندگی داشته باشد امانتدار نیز باشد.

مبارزه با طاغوت

این داور ملی انقلابی‌بودن را از دیگر شاخصه‌های انتخاب احسن عنوان و تصریح کرد: انقلابی بودن از منظر قرآن بسیار حائز اهمیت است و این مهم در آیه 36 سوره مبارکه «نحل»، «أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ» به آن تأکید شده است. امر قرآن مبارزه با طاغوت است و نماینده اصلح و احسن نماینده‌ای است که از زورگویی دشمن هراس نداشته باشد و با جرئت برابر طاغوت قد علم کند. داشتن رویکرد و روحیه ضدطاغوت برای نمایندگان بسیار ضروری است.

مختاری با بیان اینکه دشمن‌شناسی و دشمن‌ستیزی یکی از لازمه‌های انتخاب اصلح است، اظهار کرد: خداوند در آیه 104 سوره مبارکه «انعام» می‌فرماید «قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ ۖ»، بصائر در این آیه از بصیرت آمده و نماینده را ملتزم به داشتن بصیرت (هوشیاری در زمان) می‌کند. نمایندگان با پایبندی به اصول می توانند در لحظه درست تصمیم گرفته و علاوه‌بر دشمن‌شناسی دشمن‌ستیز هم باشند و آب در آسیاب دشمن نریزند.

به‌گفته وی ساده‌زیستی از دیگر معیارهای انتخاب احسن است، ساده‌زیستی و پرهیز از تجملات بسیار مورد تأکید قرآن است، خداوند افرادی که اهل ثروت‌اندوزی هستند را مذمت کرده و در آیه 34 سوره مبارکه «توبه»، «وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ» به آن اشاره شده است، افرادی که به دنبال زراندوزی، پول و دلار هستند برای تصاحب کرسی نمایندگی مناسب نیستند.

مختاری هماهنگ بودن قول و عمل را از  دیگر معیارهای انتخاب احسن برشمرد و در این رابطه به آیه دوم از سوره مبارکه «صف» که می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ؛ الا ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چرا چیزی به زبان می‌گویید که در مقام عمل خلاف آن می‌کنید؟» استناد کرد.

شاخصه انتخاب اصلح

وی در ادامه برشمردن شاخصه‌های انتخاب احسن تبعیت از ولایت و رهبری را یادآور شد و افزود: عزتمندی از مهمترین شاخصه‌هایی است که همه انسان‌ها به دنبال آن هستند و این شاخصه (عزت‌مندی) در سایه ولایت‌پذیری حاصل می‌شود. قرآن تأکید دارد مردم باید افرادی را انتخاب کنند که عزتمندانه زندگی کرده و برابر ثروت، دشمن، رشوه و ... ذلیل و خوار نیستند. همچنین داشتن بسط علمی، سعه‌صدر، عزت‌نفس، توان جسمی از دیگر شاخصه‌های انتخاب فرد اصلح است.

مختاری تأکید کرد: داوطلبان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی دقت داشته باشند آنچه در توانشان است را بازگو و در حیطه اختیارات خود صحبت کنند. حوزه اختیارات مجلس و نماینده مجلس کاملاً مشخص است، در مسیری حرکت کنند که مسیر اهل‌بیت(ع) باشد و از قوانینی حمایت کنند که کاملاً قرآنی باشد. نمایندگان بدانند با عوام‌فریبی صاحب رأی نشده و با قول شایسته با مردم سخن بگویند امید است کاندیداها با قول معروف با مردم سخن بگویند و مردم دقت کنند تا انتخاب احسن را انجام دهند.

داور ملی مسابقات قرآن اوقاف در خصوص توجه دستگاه‌ها به تبیین شاخصه‌های قرآنی انتخاب احسن گفت: مردم در دو گروه دسته‌بندی می‌شوند، برخی از آنان خود در زمره نخبگان تعریف شده و بدون نیاز به دیگران می‌توانند انتخاب اصلح داشته باشند، اما برخی از مردم نیاز دارند تا توسط نخبگان و علمای متدین و متخصص جامعه راهنمایی شوند. رسانه ملی (صدا و سیما)، خبرگزاری‌های منتخب مردم، مطبوعات، مساجد، تریبون‌های نماز جمعه، مجالس و محافل قرآنی، تریبون‌های دانشگاهی از جمله دستگاه‌هایی هستند که بیشتر می‌توانند شاخصه‌ها را به مردم گوشزد کنند.

مختاری اضافه کرد: اگر شاخصه‌های انتخاب اصلح برای مردم بازگو شود قطعاً مجلسی پربار، مفید، اثرگذار، متدین و در تراز نظام مقدس جمهوری اسلامی خواهیم داشت. دست مردم با ورود افراد علم، اهل فکر، صاحب کلام به صحنه خالی نیست، برای اثربخشی و تأثیرگذار بودن همه ما متناسب با فراخور دانشمان مسئول هستیم و فردی خالی از مسئولیت نیست.