عبدالله اسفندیاری، تهیهکننده سینما، در گفتوگو با ایکنا، درباره رویکرد فرهنگی و ادبی فیلم سینمایی «نرگس مست»، اظهار کرد: ویترین تمدن و فرهنگ اسلامی، ادبیات است. برای همین هم بزرگانی چون؛ حافظ، مولانا و سعدی همیشه جزء الگوهای تمدن و فرهنگ اسلامی نام برده میشوند. ویترین ادبیات غنی ایرانی نیز موسیقی سنتی کشورمان است. در این فیلم قرار نیست به دورهای تاریخی پرداخته شود، بلکه ادای دینی است که در فیلم به تاریخ ادبیات و موسیقی ایرانی شده است. البته داستان نرگس مست در زمان حال میگذرد، اما برخی از بزرگان موسیقی و ادبیات به صورت گذر در زمان، مد نظر قرار میگیرند. قصه درباره فردی به نام «خاچیک» است که از او به عنوان سازنده تار یحیی نام برده میشود.
وی افزود: یکی دیگر از اتفاقات این فیلم مربوط به مراوداتی است که در تمدن اسلامی رخ داد و بانی آن نیز موسیقی بوده است. در تاریخ موسیقی این سرزمین مواردی وجود داشته که موسیقی در جهت اتحاد جوامع اسلامی حرکت کرده است. ممکن است این سؤال پیش آید که در قرنهای گذشته، پیرامون موسیقی برخوردهای سختی از طرف مراکز دینی انجام میشد، پس چگونه ادعا کنیم این شکل از هنر ابزاری برای نزدیکی جوامع اسلامی بوده است؟ جواب به این پرسش به نوعی در این فیلم داده شده است. برادر قهرمان فیلم یک روحانی است که به نوعی به این شبهات پاسخ میدهد.
در نرگس مست به بسیاری از اخلاقیات اسلامی توجه شده است. برای مثال ارزش و جایگاهی که زنان در ایران به واسطه تفکر اسلامی بهرهمند شدند
این تهیهکننده تأکید کرد: در نرگس مست همچنین به بسیاری از اخلاقیات اسلامی توجه شده است. موضوعاتی که میتواند برای ایران اسلامی به منزله نقاط درخشان نام برده شود. برای مثال ارزش و جایگاهی که زنان در ایران به واسطه تفکر اسلامی بهرهمند شدند، بسیار شایسته و در خور توجه است. در سینمای جهان تلاش میشود تا تحریفات آشکاری پیرامون این موضوع انجام شود، در صورتیکه ایرانیان از قرنها پیش با زنان به صورت احترامآمیز رفتار میکردند، ولی در غرب نگاه به زنان کاملاً ابزاری بوده است.
اسفندیاری با بیان اینکه محدودیت موضوعی در سینما، اتفاقی است که سینما را در نهایت به افول کامل خواهد کشاند، بیان کرد: آخرین فیلمی که در آن به تاریخ موسیقی و ادبیات ما پرداخته بود، فیلم «دلشدگان» ساخته مرحوم علی حاتمی بود که هنوز لطافت و زیبایی آن مثال زندنی است، اما چرا باید با گذشت بیش از ۲۰ سال ما نتوانسته باشیم یک اثر در خور توجه در این رابطه تولید کنیم که محورش موسیقی سنتی باشد؟ این کمکاری به موضوعات دیگر هم برمیگردد؛ برای مثال چرا ما درباره حج یا زکات یا دیگر موضوعات دینی فیلم نداریم؟
اکران ناامید کننده سینماوی در بخش دیگری از سخنان خود، وضعیت اکران سینمای ایران را بسیار ناامید کننده توصیف کرد و گفت: بدترین زمانی که برای اکران یک فیلم سینمایی میتوان در نظر گرفت، ایام پس از جشنواره فیلم فجر تا عید نوروز است، چون نه پیش از آن میتوان تبلیغات مناسبی داشت، نه اینکه مردم در این ایام فرصت چندانی برای سینما رفتن دارند. سینمای امروز به نوعی در خدمت فیلمهای کمدی سخیف است و معدود کارهای اجتماعی هم در مواجهه با کارهای گیشهپسند گم شدهاند.
این تهیهکننده در پاسخ به این مطلب که آیا گروه هنر و تجربه فرصتی برای دیده شدن فیلمهایی نظیر نرگس مست نیست؟ چنین توضیح داد: به نظرم گروه هنر و تجربه به هیچ وجه اتفاقی جدی در سینما محسوب نشده است، برای همین کارهایی که در این گروه به نمایش درمیآیند دیده نمیشوند؛ پس نرگس مست را در این بخش اکران نکردیم. اگر به صورت محدود، اما مداوم برای دو ماه فیلم روی پرده باشد، رضایت ما حاصل خواهد شد، چون معتقدم آثاری نظیر نرگس مست به واسطه تبلیغات کلامی تماشاگر خود را پیدا خواهد کرد.
گروه هنر و تجربه به هیچ وجه اتفاقی جدی در سینما محسوب نشده است، برای همین کارهایی که در این گروه به نمایش در میآیند دیده نمیشوند، پس نرگس مست را در این بخش اکران نکردیم
اسفندیاری تأکید کرد: این فیلم درباره چهار تن از بزرگان ادب و هنر این مملکت است، اما شاید اگر راجع به چهار کله پوک فیلم میساختم، خیلی زود اکران میشد! اگر راجع به یک مشت آدم چاقوکش فیلم میساختیم، حتماً میشد ژانر اجتماعی و باز هم زود اکران میشد! اگر راجع به چهار تروریست هم فیلم میساختیم، عنوان فیلم امنیتی به خود میگرفت و باز هم زود اکران میشد. در واقع اگر این دست فیلمها را ساخته بودیم، بیشتر تحویلشان میگرفتند. فرخی یزدی، علیاکبر شیدا، عارف قزوینی و قمرالملوک وزیری، چهار چهره فرهنگی و هنری هستند که در این فیلم به آنان پرداخته شده است.
وی درباره شرایط ساخت فیلمهایی نظیر نرگس مست بیان کرد: برای ساخت و تولید فیلمهای گیشهپسند، سرمایهگذار وجود دارد، اما اگر فیلمساز یا تهیهکنندهای فیلمی خارج از گیشه تولید کند باید دربهدر به دنیال سرمایهگذار بگردد؛ به همین منظور سینماگران ترجیح میدهند به جای صرف کردن انرژی و وقت خود به سمت کارهایی روی بیاورند که برای آنها امکان تولید فراهم است؛ در این فیلم عیناً چنین محدودیتهایی را حس کردیم.
گفتوگو با داوود کنشلو
انتهای پیام