بررسی نقش دین در علم در فصلنامه «نقد و نظر»

به گزارش ایکنا؛ نود و چهارمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «نقد و نظر» ویژه تابستان 98 به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مدیرمسئولی حجت‌الاسلام ‌محمدتقی سبحانی‌نیا منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «بررسی نقش دین در علم»، «جایگاه عالم فراماده و عوامل فرامادی در نظریه علم دینی آیت‌الله جوادی آملی»، «نظریه تعاملی معرفت دینی و علمی تبیین نسبت نظریه آیت‌الله جوادی آملی با مبحث «علم دینی»»، «صورت‌بندی سازوکار حداقلی نظریه آیت‌الله جوادی آملی برای تقسیم‌بندی علوم»، «بررسی مدل تاسیسی درباره علم دینی»، «بی‌نیازی فهم ظواهر قرآن از علوم عقلی»، «واکاوی مفهوم اختیار در حکمت متعالیه».

بررسی نقش دین در علم

در چکیده مقاله «بررسی نقش دین در علم» اثر مهدی گلشنی می‌خوانیم: «در این مقاله نخست به اختصار دیدگاه‌های مختلف درباره رابطه علم و دین ارائه می‌گردد و سپس با اتخاذ این دیدگاه که علم در طول دین است، جهان‌بینی دینی (توحیدی) به عنوان زمینه اصلی فعالیت علمی مشخص می‌گردد و در پرتو آن، نقش دین در علم در چهار زمینه اصلی ذیل معرفی می‌شود: (۱) فراهم کردن پیش‌فرض‌های متافیزیکی برای علم؛ (۲) ارائه چهارچوبی معرفت‌شناختی، گسترده‌تر از معرفت‌شناسی پوزیتیویستی؛ (۳) تبیین مسائل قابل طرح برای دانشمندان که علم از پاسخ به آنها ناتوان است و (۴) ارشاد در جهت کاربردهای درست علم و جلوگیری از کاربردهای تخریبی آن.»

مدل تأسیسی درباره علم دینی

در طلیعه مقاله «بررسی مدل تاسیسی درباره علم دینی» آمده است: «دکتر خسرو باقری درباره علم دینی، مدل مورد نظر خود را با عنوان «مدل تاسیسی» مطرح کرده است. دغدغه اصلی ما بررسی مدل تاسیسی است. در این مقاله، این دیدگاه را در پنج بخش اصلی معرفی کرده‌‏ایم و سپس در ده مورد اصلی به نقد آن پرداخته‌‏ایم. از نظر نگارنده، نتیجه آنکه مدل تاسیسی، خواه به لحاظ مبنا و خواه به لحاظ بنا، با اشکالات عمده‌ای مواجه است. برخی از این اشکالات ناظرند به: نگاه سیاه و سفید به علم شناسی، تعیین سه منطقه در دین، رابطه معرفت دینی با دیگر معرفت‌های دینی، پیامد روشن شدن خطای فرضیه ارائه شده از متون دینی، طرح عنوان «متافیزیک دینی» یا «متافیزیک برآمده از دین»، و ادعای تأثیر دین در دو قلمرو کشف و داوری. با توجه به نقدهایی که ذکر کرده‌ایم، روشن می‌شود که این مدل هیچ گام تازه‌ای برای رسیدن به هدف تولید علم دینی نمی‌تواند بردارد.»