آسیب‌پذیری سفرهای زیارتی در برابر نوسانات ارزی
گروه سیاست و اقتصاد ـ یک پژوهشگر جهاد دانشگاهی خراسان رضوی گفت: سفرهای زیارتی در برابر افزایش قیمت ارز و معضلات حوزه اقتصادی، آسیب‌پذیری کمتری دارند.
آرش قهرمان، پژوهشگر جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، درخصوص وضعیت سفر ایرانی‌ها به عراق با توجه به نوسانات ارزی اخیر اظهار کرد: متأسفانه ما در حوزه زائران اربعین، فاقد داده‌های تجربی قابل اتکا هستیم؛ به این معنا که تحقیقات مشخصی ناظر به ابعاد مختلف سفر اربعین نداریم.
وی افزود: برخی تحقیقات در چارچوب نیازها و مشکلات زائران سفر اربعین انجام شده که این تحقیقات خوب است، اما به برخی از ابعاد این حوزه پرداخته نشده و ما نسبت به آن خلأ اطلاعاتی داریم.
قهرمان با بیان اینکه اساساً سفر اربعین جزو سفرهای زیارتی محسوب می‌شود و با سفرهای حوزه گردشگری در قالب سفرهای سیاحتی، تفاوت دارد، عنوان کرد: این تفاوت سبب می‌شود که نوسانات ارز تأثیر قابل ملاحظه‌ای در این حوزه نداشته باشد زیرا سفرهای متعارفی که افراد به شهرها یا کشورهای گوناگون انجام می‌دهند در زمره اوقات فراغت خانواده‌ها محسوب می‌شود.
پژوهشگر جهاد دانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: با افزایش قیمت ارز و با توجه به معضلاتی که در حوزه اقتصادی از جمله در حوزه تورم داریم، قاعدتاً زمانی که خانواده‌ها با مشکلات مالی مواجه می‌شوند، اولین ردیف‌هایی که از سبد مصرف خود حذف می‌کنند، ردیف‌های مربوط به حوزه اوقات فراغت از جمله سفر است اما سفرهای زیارتی تقریباً از این قاعده مستثنی است و آسیب‌پذیری کمتری دارد.
وی بیان کرد: به همین دلیل است که در سال‌های اخیر حدود 2 میلیون زائر ایرانی برای ایام اربعین به عراق وارد شده و تغییرات و نوسانات موجود در حوزه تورم کشور، تأثیر جدی بر این میزان نداشته است.
قهرمان در خصوص الگوی سفر زائران ایرانی، تصریح کرد: سفرهای زیارتی معمولاً در قالب گروه‌های دوستی و شبکه‌های ارتباطی بین زائران انجام می‌شود، آنچه ما تحت عنوان سفرهای هیئتی، کاروانی، دانشجویی و محله‌ای می‌بینیم. سفر به کربلا در ایام اربعین معمولاً به صورت فردی، مجردی و حتی به شکل خانوادگی نیست بلکه در قالب دسته‌های دوستی و در سطح محلی و هیئت‌های دینی و دانشجویی است. این سفرها در قالب جمعی صورت می‌گیرد که این قالب، کارکرد حمایتی دارد. سفرهای زیارتی نیز از این وضعیت برخوردار است.
این پژوهشگر جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: به این دلیل که سفر زیارتی است، مورد حمایت مالی دیگران نیز قرار می‌گیرد. برخی نهادهای مذهبی و دینی وام‌هایی را به این گروه‌ها و دسته‌ها می‌دهند زیرا تلقی آن‌ها این است که این نوع کمک کردن‌ها، کمک به رفتار عبادی است و فردی که کمک می‌کند، خود نیز در این ثواب شریک می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: اصل سفر به کربلا در ایام اربعین دستخوش تغییرات جدی نیست اما الگوی سفر تغییر می‌کند. به طور مثال سفرهایی که از الگوهای هوایی برای عزیمت استفاده می‌کنند، با توجه به افزایش چشمگیر قیمت پروازهای خارجی، به شکل محسوسی کاهش پیدا کرده و بیشتر شکل زمینی به خود می‌گیرند.
قهرمان در خصوص تبلیغات منفی چند ماه اخیر در فضای رسانه‌ای در رابطه با سفر عراقی‌ها به ایران، عنوان کرد: قاعدتاً کانون هدف این تبلیغات گروه‌هایی که امروزه راهی این سفر هستند، نیست. این تبلیغات ممکن است در بخشی از جامعه تأثیر بگذارد اما این بخش، آنهایی نیستند که عمدتاً راهی این سفرها می‌شوند.
پژوهشگر جهاد دانشگاهی خراسان رضوی افزود: ما در قالب سفرهایی که در سال‌های گذشته داشتیم، شاهد پذیرایی‌های وسیع مردم عراق نسبت به زائران ایرانی بودیم که خاطرات خوشی را به وجود آورده است. قاعدتاً این خاطرات خوش و تصورات مثبت سبب می‌شود که الگوی سفر به خاطر این ملاحظات ناشی از اخبار رسانه‌ای که در ماه‌های اخیر وجود داشته به شکل چشمگیری تأثیرگذار نباشد، البته تا حدی ذهنیت منفی ایجاد کرده اما این ذهنیت منفی حداقل در مورد سفر اربعین تأثیرگذار نبوده زیرا سفر خاصی است و خود عراقی‌ها در این سفر ارتباطات دوستانه و رفتار سخاوتمندانه‌ای با ایرانی‌ها داشتند.
وی در خصوص حذف دلار از سفر اربعین، اظهار کرد: با توجه به بحران ارزی که پیش‌رو داریم، این امر تدبیری برای صرفه‌جویی در مصارف ارزی و نوعی تسهیلگری برای حرکت زائران به کربلا است اما به این دلیل که راهکار تجربه‌شده‌ای نیست و برای اولین بار است که این راهکار اتخاذ شده است، چندان نمی‌توانیم راجع به پیامدهای آن اظهارنظرات، کارشناسی دقیقی داشته باشیم.
انتهای پیام
