دوری از گناه آسانتر از بازگشت از آن است/ امیدوارم حال سینما خوب شود + فیلم
کارگردان فیلم «ایمو» گفت: در این فیلم به دنبال بازگویی این مطلب هستم که هیچگاه نباید به گناه نزدیک شد زیرا نزدیکی به گناه، قبح آن را از بین می‌برد و پیشگیری از آن خیلی راحت‌تر از بازگشت از گناه است.
گروه «هنر و تجربه» دربرگیرنده آثاری شریف است که در آن فیلم‌هایی با مفاهیم اخلاقی و دینی نیز وجود دارد؛ کارهایی که عمدتاً در اکران وضعیت مطلوبی ندارند. در این راستا، ایکنا با هاشم مرادی و حمید پروین کارگردان و بازیگر فیلم سینمایی «ایمو» که این روزها در این گروه روی پرده است انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا- در آغاز بحث بگویید با توجه به اینکه شما در سینما و تلویزیون به‌عنوان فیلمبردار مشغول به کار هستید چگونه شد رو به سمت کارگردانی آوردید و «ایمو» چگونه شکل گرفت؟
مرادی: «ایمو» را باید یک اثر ساده نامید که این سادگی در همه بخش‌های فیلم مشخص است. من اصالتاً یک روستایی هستم و به واسطه شغلم به نقاط مختلف ایران سفر می‌کنم. سفرهایم باعث شده جذب فرهنگ و پاکی‌ای شوم که در روستاها وجود دارد. البته از میان نقاط مختلف کشور نسبت به مناطق ترک‌زبان اشراف بیشتری دارم زیرا خود نیز آذری هستم.
«ایمو» تنها به بخش خاصی خلاصه نمی‌شود بلکه می‌توان آن را به تمام مردم کشور تعمیم داد. درباره فیلم‌سازی خودم نیز باید بگویم من از ابتدای ورودم به سینما دغدغه کارگردانی داشتم اما چون فکر می‌کردم فیلمبرداری سخت‌ترین کار در سینماست، خواستم کارم را از این حوزه آغاز کنم تا وقتی در این عرصه به توانایی لازم رسیدم فیلم خودم را جلوی دوربین برم.
ایکنا – آن‌گونه که به نظر می‌رسد فیلم بودجه آنچنانی ندارد و ارزان ساخته شده، آیا این مسئله روی کیفیت کار تأثیرگذار بود؟
مرادی: ارزان ساختن یک فیلم به معنای بی‌کیفیت بودن فیلم نیست. این کار اثری به‌ذات شریف و اکثر نقدها پیرامون آن مثبت است. «ایمو» در یک لوکشین جلوی دوربین رفته و نزدیک به 130 میلیون تومان سه سال پیش صرف ساخت آن شد. این رقم اگر در زمان حال بود باید سه برابر می‌شد. ضمنا بسیاری از عوامل پشت دوربین به دلیل آشنایی قدیمی که با من داشتند برای کارشان پولی دریافت نکردند و همین عامل هم باعث پایین آمدن هزینه‌های فیلم شد.
ایکنا – شما برای اولین فیلم در مقام کارگردان، سراغ یک نابازیگر رفتید آیا این موضوع برای شما حساسیت‌برانگیز نبود؟ آیا شما هم می‌خواستید تجربه فیلم‌سازانی چون؛ کیارستمی، میرکریمی و مجیدی را در انتخاب بازیگر تکرار کنید؟
سه فیلم‌سازی که نام بردید موردعلاقه من هستند. این بزرگان سینما در کارهایشان دارای مشابهت‌هایی هستند اما درباره «ایمو» باید بگویم در زمان ساخت روی این موضوع فکر نکرده بودم و تلاش کردم کاری مستقل بسازم. درباره انتخاب بازیگر نیز باید بگویم وقتی حمید پروین را دیدم جذب صفا و صمیمیتی شدم که در او وجود داشت. برای همین پیشنهاد بازی در فیلم را به او دادم و خوشبختانه او قبول کرد هرچند در ابتدای کار برخی از عوامل پشت دوربین با این انتخاب مسئله داشتند اما وقتی کار شروع شد آنها نیز به توانایی پروین معترف شدند و کار به‌خوبی پیش رفت.
از طرفی استفاده از بازیگران مطرح و شناخته‌شده برای فیلم هزینه بسیار دارد. «ایمو» فیلم بسیار کم‌خرجی است برای همین نمی‌توانستیم از حضور بازیگران حرفه‌ای بهره بریم هرچند بازهم تأکید می‌کنم بازی‌های خوب نابازیگران فیلم قدمی در جهت موفقیت «ایمو» بود.
ایکنا – فیلم‌هایی نظیر «ایمو» مخاطبان خاص دارد آیا به دلیل علاقه‌تان به این سبک فیلم‌سازی در کار بعدی‌تان هم این روش را ادامه می‌دهید؟
مرادی: مطمئناً چنین خواهد بود زیرا این شکل فیلم‌سازی از علایق من است. این نکته را هم بگویم سلیقه در سینما نقشی تعیین‌کننده را ایفا می‌کنم. برای مثال فیلم «شیرین» کیارستمی در فرانسه با استقبال مواجه می‌شود اما همین فیلم در ایتالیا با نقدهایی منفی مواجه است، پس میزان مخاطب را چندان نمی‌توان دلیل برای کیفیت فیلم دانست. نکته دیگر اینکه در سینما برایم یک نکته اصل است آنهم اینکه فیلمی که می‌سازم را مخاطب بپسندد. این اتفاق خوشبختانه در فیلم «ایمو» رخ داد و مردم آن را دوست داشتند. این نکته را در اکران مختلف تهران و شهرستان مشاهده کردم که تماشاگر تا پایان با فیلم همراه می‌شود.
ایکنا – درباره اکران فیلم هم بگوید. معمولاً آثاری که در گروه «هنر و تجربه» روی پرده می‌رود مخاطب لازم را ندارد! آیا این اتفاق برای فیلم شما هم رخ داد؟
مرادی: خوشبختانه من از اکرانی که برای فیلمم رخ داد راضی هستم زیرا «ایمو» توانسته فروش خوبی داشته باشد و حتی این اتفاق در شهرستان‌ها نیز رخ داد. موفقیت فیلم در اکران در حالی است که نمایش «ایمو» با جشنواره فیلم فجر هم‌زمان بود. همچنین فضای حاکم بر سینما چندان برای سینما رفتن مساعد نبود.
برای فیلم نشست‌های خبری در شهرهای مختلف برگزار شد که بدین واسطه توانستم از نظرات مردم آگاه شوم. این فیلم در شهرستان‌ها نیز روی پرده رفت. درباره رسانه‌ها هم باید بگویم حمایت‌ها از فیلم مطلوب بود. موفقیت اولین تجربه‌ام در کارگردانی ثابت کرد اگر فیلمی می‌خواهد موفق باشد باید بر مبنای باور کارگردانش ساخته شود.
درباره موفقیت فیلم در اکران هم باید بگویم فیلم توانسته در دانشگاه‌ها به نمایش درآید. نمایش این فیلم در محیطی دانشجویی برایم اتفاق خوبی است چون دیدم قشر تحصیل‌کرده هم فیلم را پسندیده‌اند. در یکی از نمایش‌های دانشجویی یکی از دانشجویان بیان کرد، گفت‌وگوی آخر فیلم بهتر بود حذف می‌شد تا اتفاق بهتری برای فیلم رخ دهد. این تیزبینی نشان می‌دهد مخاطب امروز سینما با نقاط قوت و ضعف این هنر به‌خوبی آشناست.
ایکنا – گفتید که نقدها پیرامون کارتان مثبت بوده است. فضای نقد را برای توسعه آثار سینمایی تا چه حد مهم می‌دانید؟
مرادی: اگر نقد در سینما نباشد نمی‌توان انتظار رشد آنچنانی از سینما داشت. پس به‌شخصه با نقدهایی که بدون بغض نوشته می‌شوند بسیار موافق هستم و آن را بهترین مسیر برای رسیدن سینما به موفقیت می‌دانم.
ایکنا – به عنوان فردی که اولین کار خود را به‌عنوان بازیگر تجربه می‌کند از حضورتان در سینما بگویید؟
پروین: کار اصلی من تأسیسات ساختمان است و خیلی اتفاقی وارد سینما شدم. روزی برای کاری نزد آقای مرادی رفته بودم تا کاری برای او انجام دهم. این آشنایی باعث یک دوستی نزدیک شد و در ادامه فرصتی پیش آمد تا در این کار به عنوان بازیگر اصلی در «ایمو» حضور داشته باشم. برای من بازیگری کاری بسیار دشوار بود چون با این حوزه اصلا آشنایی نداشتم اما با دلگرمی کارگردان و راهنمایی‌های او این نقش را پذیرفتم و حاصل آن چیزی شد که امروز شما روی پرده شاهدش هستید.
ایکنا- سینما تا چه حد برایتان جدی است. آیا می‌خواهی تجربه بازیگری را تکرار کنید؟
پروین: علاقه من به سینما تنها به حضورم در این کار خلاصه نمی‌شود چون همیشه سینما را دوست داشتم و از کودکی از بازی‌های اکبر عبدی لذت می‌بردم بنابراین اگر باز هم موقعیتی پیش بیاید در آثار سینمایی حضور خواهم داشت البته اخیراً برای حضور در کاری انتخاب شده‌ام تا تجربه دیگری را در بازیگری پشت سر بگذارم.
ایکنا – «ایمو» جدا از نکات فنی سرشار از مفاهیم اخلاقی و دینی است بدون اینکه بخواهد در این رابطه ادعایی داشته باشد در‌حالی‌که تصور رایج از آثار دینی در سینما کارهایی است که به‌صورت مستقیم مفاهیم مورد نظر را در کار بیان می‌کنند. پیرامون این موضوع توضیح دهید؟
مرادی: هر فیلمی که ساخته می‌شود ناخودآگاه ذهنیات سازنده خود را بیان می‌کند. در این فیلم نیز آنچه می‌بینید برگرفته از اندیشه‌های من است. من در این کار نسبت به آدم‌ها قضاوت ندارم و تلاش می‌کنم تنها آن چیزی که قصه گفته را به‌درستی تصویر کنم. اصل این فیلم سینمایی روی انسانیت استوار است موضوعی که همیشه با آموزه‌های دینی پیوند خورده است. درباره آثار دینی در سینما باید بگویم رضا میرکریمی الگوی بسیار خوبی است که به شکلی زیبا موضوعات مورد نظر را در کار جا داده است. برای نمونه در فیلم «نگهبان شب» این اتفاق را به خوبی شاهد هستیم. در «ایمو» من تلاش کردم جدا از تمام نکات اخلاقی فیلم، روی یک نکته تأکید داشته باشم آن هم اینکه اگر فردی به گناه عادت کند از آن دل کندن سخت خواهد شد برای همین بهتر است هیچگاه به سمت گناه نرود.
ایکنا – جدا از نکات مثبتی که «ایمو» دارد یک اشکال هم می‌توان به کار وارد کرد. تصویرسازی از پاکی جوان روستایی بیش‌ازحد اغراق‌شده است، پیرامون این موضوع توضیح دهید؟
اینکه برخی از موضوعات فیلم تکراری است ایراد کار محسوب نمی‌شود چون خیلی از داستان‌هایی که در سینما روایت می‌شوند پیش‌تر بیان شده‌اند. درباره اغراق هم باید بگویم من در اینجا نمی‌خواهم روی پاکی جوان روستایی تأکید داشته باشم بلکه هدف نشان دادن تفاوت فرهنگی است که در جامعه شاهدش هستیم. همچنین این اثر سینمایی می‌خواهد به تفاوت نگاه‌ها اشاره کرده و بگوید موقعیت جغرافیایی افراد دلیلی بر برتری یا افول آنها نیست. شخصیت اصلی فیلم بی‌دست‌وپا نیست چون گاهی مواقع سادگی با بی‌عرضگی مترادف می‌شود. در فیلم می‌بینیم جوان روستایی درجایی از فیلم، حقش را از کسی که پول او را دزدیده می‌گیرد.
ایکنا – به عنوان حسن ختام این گفتوگو، سخن پایانی خود را بیان کنید.
از ایکنا بابت حمایت از فیلم‌های گروه «هنر و تجربه» ممنون هستم. همچنین امیدوارم حال سیما خوب شود و در آینده نزدیک شاهد اتفاقات بسیار بهتری در سینما باشیم زیرا این روزها سینما خالی از تماشاگر شده است، اتفاقی که اگر در سینما و دیگر بخش‌های هنر ادامه پیدا کند اتفاقات بعدی را شاهد خواهیم بود.
گفتوگو: داوود کنشلو
انتهای پیام
