عملیاتی شدن تقدم پرورش بر آموزش/ انس با معارف اسلامی‌ با انگیزه‌های درونی

به گزارش ایکنا؛ چه آموختن و چگونه آموزش دادن از اساسی‌ترین سوالات عرصه تعلیم و تربیت هستند که تا کنون افراد فراوانی سعی در ارائه پاسخی مناسب به آن را داشته‌اند، آن چه مسلم است اگر برای رسیدن به پاسخ این سوالات دنبال راه چاره‌ای مناسب هستیم لازم است الگویی کارا و مفید را کشف و ارائه کنیم که در آن مسیر تعلیم و تربیت به درستی ترسیم شده باشد.

مؤسسه فرهنگی آموزشی هدایت میزان در حالی به عنوان نهادی خودجوش، با  حضور برخی از مجربین عرصه تعلیم و تربیت شکل گرفت که از بدو تأسیس، ارائه پاسخ‌هایی جامع و موثر برای این معضلات را رسالت خویش دید. این مجموعه در سال  1376 با تأسیس دبیرستان کار خود را رسما آغاز کرد و پس از آن در سال 1379 با افتتاح مقطع راهنمایی حوزه خدمت خویش را گسترش داد. در سال 1383 نهال دبستان میزان در غرب شهر تهران کاشته شد تا روش میزان از کودکی آغاز و پایه گذاری برای تربیت باشد.

دبستان میزان برای نیل به اهداف خود جنبه‌های گوناگونی را مد نظر قرار داده و 11 اصل: یادگیری اکتشافی، توجه به تفاوت‌های فردی، آزادی عمل حداکثری، کار گروهی، شادابی و نشاط، عزت فردی، درونی کردن انگیزه‌ها، تقید به ارزش‌های دینی و انقلابی و التزام به مناسک مذهبی، خلاقیت، کشف استعدادهای نهفته و هویت ملی را دنبال می‌کند.

در این روش یادگیرندگان تشویق می‌شوند تا به کمک پرسش‌ها و راهنمایی‌های معلم به درک و فهم مطالب برسند. این شیوه به یادگیرندگان هم استقلال و هم مسئولیت لازم برای کشف مفاهیم و برقرای ارتباط بین آنها را می‌دهد. معلم به جای اینکه پاسخگوی تمام سوال‌های شاگردان باشد، زمینه مناسب را فراهم کرده تا آنان خود به پاسخ لازم برسند. ایجاد مهارت‌های خوب درک کردن مانند خوب دیدن، شنیدن و لمس کردن، جمع‌آوری داده‌ها، فرضیه‌سازی، آزمایش فرضیه‌ها، نتیجه گیری و انتقال مطالب در موقعیت‌های جدید از عناصر مهم روش یادگیری اکتشافی است.

به سراغ علی اکبریان، مسئول کارگروه پشتیبانی روش میزان رفتیم. وی با بیان اینکه شکل گیری این مدرسه با تأکید بر توجه به فطریات بوده است، گفت:‌ در تلاش بودیم یک مدل تعلیم و تربیتی با رویکرد فطری به جامعه ارائه دهیم به نحوی که متربی بدون آنکه احساس اجبار و فشار کند، مقید به انجام وظایف شرعی، اخلاقی، انسانی و اجتماعی خود باشد و برای حضور در نقش‌های مختلف آماده شود.

آزادی عمل اولین شاخصه تربیتی

وی آزادی عمل را اولین شاخصه تربیتی استفاده شده در مدارس میزان خواند و عنوان کرد: برای این کار از ابتدا باید آزادی عمل به دانش آموزان داده شود و به اندازه دانش و توانمندیشان آنان را در مقابل انتخاب‌های مختلف قرار دهیم. تجزیه و تحلیل و بیان چرایی انتخاب سبب می‌شود دانش آموزان با ادغام تجربیات به انتخاب‌های بهتری دست بزنند.

مبنای آموزش‌های تربیتی؛ روایات اهل بیت(ع) و سند تحول

اکبریان مبنای آموزش‌های تربیتی و پرورشی مدرسه میزان را روایات اهل بیت(ع) و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش خواند و تصریح کرد: تعقل و انتخاب تأکید سند تحول و مبانی اسلامی است و ما سعی داریم با هدایت و پرورش این حس را در دانش‌آموزان برای نقش آفرینی بهتر تحریک کنیم.

مسئول کارگروه پشتیبانی روش میزان به روش‌های جذب معلم در مدارس میزان به عنوان یکی از تأثیرگذارترین مؤلفه‌های تربیتی اشاره و عنوان کرد: در این مدارس به ازای هر هفت تا هشت دانش آموز یک پرسنل تمام وقت به فعالیت می‌پردازد و از صبح تا بعدازظهر همراه با دانش آموزان است.

وی با بیان اینکه مربیان مدارس میزان توسط خود مؤسسه تربیت می‌شوند، عنوان کرد: علاوه بر ویژ‌گی‌های عمومی معلمی، مربیان علاقه‌مند به حضور در این مدارس باید آموزش‌های تخصصی مدرسه میزان را فرا بگیرند و در کارگاه‌های آموزشی حضور پیدا کنند. همچنین پنج سال به عنوان کمک مربی فعالیت کنند تا توانمندی‌های آنان پرورش یابد.

بنابر گزارش ایکنا؛ از جمله فعالیت‌های برجسته مدرسه میزان نقش آفرینی در حیطه فضای مجازی و تولید محتوا است. در این راستا به سراغ سید علی هاشمیان، مدیر اجرایی سیستم جامع مدارس و مسئول انفورماتیک و فضای مجازی میزان رفتیم تا مروری بر فعالیت‌های ایشان در فضای مجازی داشته باشیم.

وی در معرفی سیستم نرم افزار جامع مدارس گفت: با توجه به رشد روز افزون نیازها و تقاضای مدارس و سازمان‌های آموزشی جهت استفاده از راهکارهای نوین در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات در تابستان ۱۳۹۳ پس از اینکه مدرسه میزان در چند نوبت از سال ۸۷ تا آن زمان از سیستم‌های مختلف و شرکت‌های متفاوتی جهت ساخت فضای وب سایت استفاده کرده و تجربیات مفیدی در این زمینه به دست آورده بود. تحقیقات مبسوطی در زمینه نیاز مدارس و راهکارهای موجود انجام شد که نتیجه آن به هدف گیری برای ساخت یک نرم افزار جامع در بستر اینترنت برای مدارس مختلف منجر شد.

نرم‌افزاری همراه با دغدغه‌های اسلامی و بر بستر اعتقادات و آموزه‌های قرآنی

وی نرم افزار جامع مدارس میزان را همراه با دغدغه‌های اسلامی و بر بستر اعتقادات و آموزه‌های قرآنی استوار دانست و گفت: این نرم افزار می‌تواند بزرگترین گوهر وجود انسان‌ها را که همانا اختیار و انتخاب است به رسمیت بشناسد و سبب ارتقای فکری و آموزه‌های اخلاقی دانش آموزان، معلمان و پدران و مادران شود.

هاشمیان با بیان اینکه این نرم‌افزار زمینه مناسبی برای ایجاد و توسعه پایدار فضای مجازی پاک، ایمن و مرتبط و مناسب برای دانش آموزان، خانواده‌هایشان، معلمان و کادر مدرسه است، عنوان کرد: از آنجایی که ایده فضای مجازی پاک و شبکه اجتماعی معلمین و دانش آموزان از روزهای نخست آغاز پروژه از دغدغه‌های مدرسه میزان بود، نه تنها ساخت بخش‌هایی از سیستم جامع اداره مدرسه بلکه تولید محتوای مجازی توسط دانش آموزان و معلمین در دستور کار قرار گرفت و پس از تلاش مستمر و بسیار یکی از کامل‌ترین سیستم‌های تولید محتوای خبری و درسی برای دانش آموزان و معلمین راه اندازی شد.

وی از جمله امکاناتی که در سال ۹۶ به این نرم افزار اضافه شده است را بخش تالار گفتگو، کانال، امکان تشکیل گروه و گفت‌وگوی خصوصی دانست و گفت: بخش‌های مختلف این سامانه جامع مدارس در حال حاضر در ۱۳ مدرسه در سراسر کشور توسط بیش از ۱۴ هزار معلم، دانش‌آموز و والدین در حال استفاده است.

وی با بیان اینکه در تلاش هستیم تا با تسهیل فرایندهای آموزشی و پرورشی در مدارس میزان فرهنگ استفاده صحیح از امکانات مختلف فضای مجازی را ترویج داده و ضمن مهارت افزایی اجتماعی و مجازی دانش آموزان و والدین مدرسه را در آموزش‌های درسی و پرورشی دانش آموزان و پرسنل خود یاری کنیم، افزود: طی دو سال اخیر نزدیک به هفت هزار محتوای متنی و بیش از ۴۵ هزار عکس و فیلم توسط دانش آموزان و معلمین تولید  شده است که این میزان محتوا بیش از یک میلیون بازدید در نزدیک به ۱۷ هزار دیدگاه و ۴۰ هزار لایک را به خود اختصاص داده است.

خود کنترلی درونی در فضای مجازی

وی افزود: در این میان هیچ کنترلی پیش از انتشار مطلب از سوی سایت یا اولیای مدرسه صورت نمی‌گیرد و مطالب دانش آموزان بدون هیچ تغییری در این نرم‌افزار بارگذاری می‌شود. جالب‌تر آن است که نوع تربیت مدارس میزان، دانش آموزان را طوری بار آورده است که طی دو سال اخیر تنها دو مورد مطلب که درصد کمی غیرمرتبط بودند در سایت بارگذاری شدند، چرا که دانش‌آموزان به یک خودکنترلی درونی رسیده‌اند.

وی بخش دیگری از این نرم افزار را راهنمای والدین معرفی و عنوان کرد: راهنمایی‌های دقیق برای والدین در حوزه‌های مختلف در جهت معرفی محصولات و محتواهای ارزشمند و قابل اطمینان برای مصارف دانشجویان و والدین ایشان با توجه به معیارهای ایرانی اسلامی صورت می‌گیرد که شامل بازی‌های رایانه‌ای، نرم افزارهای کاربردی، کتاب‌های غیردرسی، سایت‌های مفید و ... است.

ایکنا برای بررسی بیشتر روش میزان به سراغ اولیای دانش آموزانی که در این مدارس تحصیل می‌کنند رفت تا از میزان رضایت و جنبه‌های متفاوت و جذاب این مدرسه در نظر خانواده‌ها آگاه شویم.

خانواده اعتصامی که فرزند آنان در مقطع ‌‌‌سوم دبستان مدرسه میزان مشغول به تحصیل است، گفت: اصل ماجرا مربوط به دادن آزادی عمل به دانش آموزان است که رشد شخصیتی آنان را به دنبال دارد و این امر باعث می‌شود کودکان به مرور به کنترل درونی دست یابند. همچنین با وجود اینکه امروزه تعداد فرزند در خانواده‌ها محدود و رفت و آمدهای خانوادگی نیز کمتر رخ می‌دهد، دانش آموزان می‌توانند ارتباطات گسترده‌ای را در این مدارس تجربه کنند.

وی به فضاهای تربیت دینی و مذهبی در مدارس اشاره و عنوان کرد: هیچ گونه اجبار و فشاری برای حضور دانش آموزان در مراسم مذهبی وجود ندارد اما آموزش‌های ناخودآگاه آنان به نحوی است که فرزند من علاقه خاصی به شرکت در مراسم نماز، خواندن اذان و استفاده از استیکرهای نمازی پیدا کرده است. با وجود اینکه به صورت اجباری آموزش‌های قرآنی ارائه نمی‌شود اما فرزند من در سال سوم دبستان قادر به تلاوت روان قرآن همراه با ترجمه شده است.

خانواده اسلامی نیز که فرزند آنان مقطع پیش دبستان را در مدرسه میزان گذرانده و امسال وارد کلاس اول می‌شود، از استعدادیابی دانش آموزان سخن گفت و ادامه داد: آزادی عمل دانش‌آموزان در انتخاب درس باعث شده است تا علاقه بیشتری به درس داده باشند و بر خلاف اینکه برخی تصور می‌کنند این روش از قابلیت‌های علمی دانش آموزان می‌کاهد، شاهد علاقه وافر دانش آموزان برای آموختن هستیم.

اولین مطالبه اولیای دانش‌آموزان مدرسه میزان؛ تربیت انسان

وی دانش آموزان مدرسه میزان را از اعتماد به نفس کاذب دور دانست و گفت: انسان تربیت کردن اولین مطالبه من از مدرسه است و ‌پیش از آنکه توقع نمره‌های بالا از فرزندم داشته باشم، طلب آموزش‌های اخلاقی، انسانی و شرعی دارم و این مهم در مدرسه میزان به خوبی در حال رخ دادن است. من همواره فرزندم را به سمت فعالیت‌های هنری هدایت می‌کردم اما روش میزان باعث شد که متوجه شوم علاقه‌مندی فرزندم به کارهای پژوهشی است.

معلمانی که با عملکردشان اخلاق را تدریس می‌کنند

این مادر از نحوه تربیت دینی مدرسه میزان ابراز رضایت‌مندی بسیاری داشت و گفت: آراسته بودن مربیان و معلمان مدرسه میزان به اصول اخلاقی سبب شده تا دانش آموزان به صورت عملی از آنان الگو بگیرند، بدون اینکه بیان و آموزش مستقیمی در میان باشد. دختران مقطع پسش دبستانی تا سوم دبستان آزاد هستند که نحوه پوشش و لباس خود را در مدرسه انتخاب کنند اما آموزش‌های غیرمستقیم به نحوی است که از کلاس چهارم بیشتر دختران دانش آموزان حجاب را انتخاب می‌کنند و اکثریت آنان محجبه می‌شوند.

خانواده رادمنش که دو فرزند پسرشان سابقه تحصیل سه ساله در مدرسه میزان را دارند و یکی از آنان در مقطع دهم و دیگری در مقطع دوم مشغول به تحصیل است، گفت: پسر بزرگم در مدارس معروف و مجربی تحصیل می‌کرد اما مدرسه میزان با آزادی در انتخاب عمل توانست دریچه‌ای جدیدی را به روی فرزندان من باز کند و استعدادهای آنان را دریابد و پرورش دهد.

تجربه بجای حفظ کردن

وی پرورش اعتماد به نفس و بالا بردن درک مفهمومی را از جمله  خصایص روش میزان برشمرد و اظهار کرد: برخی افراد گمان می‌کنند دانش آموز در این مدرسه به لحاظ علمی تقویت نمی‌شود در صورتی که این اتفاق به نحو دیگری رخ می‌دهد و محصول و نتیجه آن در قالب محصولات مختلف قابل مشاهده است. فرزندان من برای حضور در مدرسه اشتیاق وافری دارند چرا که انچه را باید بیاموزند تجربه می‌کنند و صرفا به کتاب درسی محدود نیستند.

وجود چنین مدارسی در کشور اگرچه ارزشمند است اما تأثیرگذاری گسترده آن بر فضای علمی و پرورشی کشور مستلزم گسترش آن و حمایت دولتی برای کم کردن هزینه‌های آن است. به طور حتم وزارت آموزش و پرورش موجود که همواره از کمبود منابع سخن می‌گوید قادر به گسترش چنین مدارسی نیست اما اگر اولویت دولت‌ها تقدم پرورش بر آموزش باشد می‌توان شاهد تغییراتی در این زمینه بود.

گزارش تصویری برنامه را اینجا ببینید

انتهای پیام